Δυσλεξία & Παιδί

Μπερδεύεται στην ανάγνωση, δυσκολεύεται να μάθει τους μήνες, δεν οργανώνει τα βιβλία του, κάνει ορθογραφικά λάθη… Τελευταία σας περνά από το μυαλό πως κάτι συμβαίνει στο παιδί σας, μέχρι που η δασκάλα του σας είπε πως μάλλον είναι δυσλεκτικό. Όταν λέμε πως ένα παιδί είναι «δυσλεκτικό», εννοούμε πως αντιμετωπίζει μια «δυσκολία με τις λέξεις». Έχετε υπόψη σας πως η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή ανάγκη, που αφορά κυρίως στην εκμάθηση των δεξιοτήτων της ανάγνωσης, της γραπτής έκφρασης και της ορθογραφίας και εκδηλώνεται παρά το φυσιολογικό νοητικό επίπεδο του παιδιού. Καλό είναι λοιπόν να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα δείγματά της και να ζητάμε την κατάλληλη βοήθεια για το μικρό μας, αν καταλάβουμε πως τη χρειάζεται.

Ανιχνεύουμε τη δυσλεξία!
Η δυσλεξία είναι ανιχνεύσιμη από πολύ νωρίς. Αρκεί εμείς οι γονείς, η νηπιαγωγός και αργότερα η δασκάλα του να παρατηρήσουμε τις δεξιότητές του. Τα σημάδια λοιπόν που μπορεί να μας «λένε» πως το μικρό μας μπορεί να έχει δυσλεξία είναι τα εξής:

Προφορικός λόγος
•    Αργεί να μιλήσει (καμία λέξη μέχρι τα πρώτα του γενέθλια - η ομιλία αρχίζει στα 2 ή και αργότερα).
•    Δυσκολεύεται να μάθει τραγουδάκια με ομοιοκαταληξία σε σχέση με τα άλλα παιδιά και δεν καταλαβαίνει παιχνίδια με λέξεις και με γράμματα.
•    Δεν μπορεί να βρει λέξεις που ομοιοκαταληκτούν (π.χ. φως, τρως, πως), γιατί δεν καταλαβαίνει την έννοια της ομοιοκαταληξίας.
•    Δεν μπορεί να διηγηθεί μια ιστορία βάζοντας τα γεγονότα στη σειρά.
•    Παραλείπει συλλαβές ή καταλήξεις, μπερδεύει τη σειρά των γραμμάτων μέσα στη λέξη ή/και μπερδεύει ακουστικά λέξεις που μοιάζουν (π.χ. «Ομοίτητα» για «ομοιότητα», «ματητής» για «μαθητής»).

Γραπτός λόγος
•    Δυσκολεύεται να γράψει απλά γράμματα (π.χ. το «Ι»).
•    Δεν αντιγράφει σωστά ή αντιγράφει καθρεφτικά (π.χ. «3λα» αντί «έλα»).
•    Δεν μπορεί να μεταφέρει στο χαρτί τις σκέψεις του.
•    Κολλάει τις λέξεις μεταξύ τους, δεν αρχίζει με κεφαλαίο, δε χρησιμοποιεί σημεία στίξης και τόνους. Επίσης, παραλείπει γράμματα ή/και δε γράφει πάνω στις γραμμές.
•    Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη και πολύ συχνά ο γραφικός του χαρακτήρας είναι δυσνόητος.
Ανάγνωση
•    Διαβάζει αργά, κοπιαστικά και μηχανικά, χωρίς να δίνει χρώμα στη φωνή του. Συχνά υπάρχει μεγάλη άρνηση για ανάγνωση.
•    Παραλείπει λέξεις ή συλλαβές λέξεων.
•    Δεν μπορεί να κατανοήσει το κείμενο, λόγω αργής και λανθασμένης ανάγνωσης.
•    Ενώ μπορεί να λέει ένα-ένα τα γράμματα στη λέξη, δεν μπορεί να τα διαβάσει όλα μαζί.
Μνήμη
•    Δυσκολεύεται στη βραχύχρονη και μακρόχρονη μνήμη (κάτι που μαθαίνει σήμερα, το ξεχνάει μέσα σε λίγες ημέρες).
•    Αδυνατεί να οργανώσει τη μνήμη του. Τα θυμάται όλα ανακατεμένα (π.χ. ημερομηνίες, ονόματα, χώρες, πρωτεύουσες).
•    Δε συγκροτεί εύκολα σύνθετες πληροφορίες-οδηγίες και δυσκολεύεται να μάθει τους μήνες, τις μέρες, την προπαιδεία, την αλφάβητο.
•    Δυσκολεύεται στην εκμάθηση ξένων γλωσσών και στα μαθηματικά.
Προσανατολισμός / συντονισμός κινήσεων
•    Δυσκολεύεται να συντονίσει τις πράξεις του (να κάνει σχοινάκι, να κλοτσήσει τη μπάλα, να δέσει τα κορδόνια, να κουμπώσει κουμπιά, να κόψει το χαρτί με το ψαλίδι).
•    Συγχέει τις έννοιες πάνω -κάτω, δεξιά- αριστερά, πριν - μετά.
•    Δυσκολεύεται στις αλληλοδιαδοχικές κινήσεις (ντύσιμο - γδύσιμο).
•    Χάνει την αίσθηση του χρόνου και δεν μπορεί να μάθει την ώρα.
•    Όταν ο γυμναστής ή η δασκάλα χορού το αντικρίζει κατά πρόσωπο, εκείνο δυσκολεύεται στις αντιγραφές κινήσεων.
•    Δυσκολεύεται να οργανώσει τη σχολική του τσάντα ή το δωμάτιό του.

Προσοχή: Όσα παιδιά παρουσιάζουν ένα-δυο από τα παραπάνω σημάδια δε σημαίνει ότι έχουν απαραίτητα δυσλεξία. Πολλά παιδιά φέρουν μερικά από αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε κάποια φάση της ζωής τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα εμφανίσουν αργότερα δυσλεξία. Ένα παιδί μπορεί να είναι δυσλεκτικό, όταν παρουσιάζει πολλές από τις παραπάνω δυσκολίες σε σοβαρό επίπεδο και επειδή επιμένουν, τού προκαλούν πρόβλημα στη μάθηση.

Πού να απευθυνθείτε:
Λαμβάνοντας υπόψη λοιπόν τους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνεται η δυσλεξία, αν καταλάβετε πως αφορά και το δικό σας παιδί, απευθυνθείτε σε φορείς που θα αξιολογήσουν, θα διαγνώσουν και θα βοηθήσουν στη διαχείριση της συγκεκριμένης διαφορετικότητας:
•    Τα ιδιωτικά κέντρα για τη διάγνωση της δυσλεξίας προσφέρουν άμεση αξιολόγηση για το παιδί και ανάλογη παρέμβαση. Ωστόσο, η ιδιωτική διάγνωση δεν μπορεί να κατατεθεί στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στη σχολική ηλικία…
•    Δεν το συγκρίνουμε με τα άλλα παιδιά, κατανοούμε και αποδεχόμαστε τις δυσκολίες του.
•    Πιστεύουμε στις δυνατότητές του και επαινούμε τις προσπάθειές του.
•    Παρέχουμε στο παιδί ευκαιρίες για εξωσχολικές δραστηριότητες, ώστε να ανακαλύψει τα ταλέντα του, βρίσκοντας διεξόδους επιβράβευσης και χαράς.
•    Καθώς το παιδί μεγαλώνει, σιγά - σιγά αποσυρόμαστε από δίπλα του κατά τη διάρκεια της μελέτης, ώστε να δέχεται τη σωστή βοήθεια μόνο από ειδικούς. Σκοπός είναι το παιδί, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, να αυτονομηθεί και να μάθει να διαχειρίζεται μόνο του τις υποχρεώσεις του.


Αθηνά Βαλανίδου, (ΒΑ)  Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης, (ΜΑ) Ειδική Εκπαίδευση , (ΜΑ) Journalism and Management