Αργεντούλα Ιωάννου: Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και Επαγγελματική Εκπαίδευση
Ε: Ποιες είναι οι δράσεις σας για τη διαφώτιση;
Α:Έχουμε κάνει σεμινάρια και διαλέξεις σε γυναικείες οργανώσεις, σε ημικρατικούς οργανισμούς και σε συνδικαλιστικά στελέχη, ώστε να μπορούν να εντάσσουν την αρχή της ισότητας στη συλλογική διαπραγμάτευση. Ακόμη και με την Αστυνομία Κύπρου έχουμε διοργανώσει σεμινάριο για τη σεξουαλική παρενόχληση και τις διακρίσεις μέσα στην αστυνομία. Έχουμε προβάλει διάφορα διαφημιστικά μηνύματα, μέσω των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. Στα πλαίσια της διαφώτισης, είχαμε παραγάγει πέρσι μια ταινία μικρού μήκους για τις διακρίσεις στην απασχόληση - ταινία ντοκιμαντέρ - την οποία προβάλαμε σε διάφορους χώρους εργασίας και εκδηλώσεις, συζητήσεις που διοργανώσαμε. Μια άλλη σημαντική δράση της Επιτροπής είναι ότι έχουμε εισαγάγει το θεσμό της Νομικής Αρωγής. Δηλαδή, παρέχουμε στα θύματα διακρίσεων δωρεάν νομική στήριξη, ώστε να διορίζουν δικηγόρο από κατάλογο που έχει καταρτίσει η Επιτροπή και επομένως να μπορούν να καταφεύγουν στα δικαστήρια χωρίς να καταβάλλουν οι ίδιοι τα έξοδα για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Επίσης, έχουμε διεξαγάγει, μαζί με την έδρα Unesco του Πανεπιστημίου Κύπρου, έρευνα για τη θέση της γυναίκας στην απασχόληση και τις διάφορες παραμέτρους που εμποδίζουν την ισότιμη ένταξη της γυναίκας στην απασχόληση, την οποία και θα παρουσιάσουμε στις 2 του Μάρτη. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε περεταίρω την έρευνα, σε συνεργασία με τα αντίστοιχα Υπουργεία που έχουν αρμοδιότητα στα θέματα που αφορά η έρευνα, να ασκήσουμε πίεση και να εισηγηθούμε πολιτικές που αφορούν τη βελτίωση της θέσης της γυναίκας στην απασχόληση.
Ε: Ποια είναι τα δικαιώματα που προβλέπει ο Νόμος για τα θύματα διακρίσεων;
Α:Ο Νόμος έχει συστήσει διάφορους μηχανισμούς προστασίας. Ο πρώτος μηχανισμός προστασίας είναι ότι ένα θύμα διάκρισης ή κάποιος ο οποίος αισθάνεται ότι είναι θύμα διάκρισης, μπορεί να καταγγείλει στους επιθεωρητές ισότητας, που εδρεύουν στο Τμήμα Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, την υπόθεση. Ο Επιθεωρητής υποχρεούται να προβεί σε διερεύνηση και να επιχειρήσει να συμβιβάσει τη διαφορά. Αν δε συμβιβάζεται η διαφορά, εκεί όπου διαπιστώνει διάκριση, καταρτίζει έκθεση, την οποία το θύμα μπορεί να χρησιμοποιήσει στο δικαστήριο. Ο δεύτερος μηχανισμός προστασίας είναι ότι ο Νόμος έχει καταστήσει τις διακρίσεις λόγω φύλου στην απασχόληση, αστικό αδίκημα και ποινικό αδίκημα. Δηλαδή, κάποιος μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο διεκδικώντας αποζημιώσεις, αν ήταν θύμα διάκρισης.
Ε: Ποια είναι τα συχνότερα θέματα που καταγγέλλονται ως διάκριση στην απασχόληση;
Α:Τα συχνότερα θέματα, τα οποία καταγγέλλονται στην Επιτροπή, είναι απολύσεις λόγω μητρότητας ή τοκετού, τα οποία ο Νόμος θεωρεί ότι είναι δυσμενείς διακρίσεις λόγω φύλου. Και επίσης έχουμε καταγγελίες από θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης. Άλλες διακρίσεις, οι οποίες συμβαίνουν κατά το στάδιο της απασχόλησης, είναι αυτές που αφορούν την ανέλιξη μιας γυναίκας, οι οποίες όμως δύσκολα καταγγέλλοντα, διότι συνεχίζεται η εργοδότηση και είναι δύσκολο ένα θύμα να έρθει σε αντιπαράθεση με τον εργοδότη της. Επίσης, δεν έχουμε καταγγελίες που να αφορούν διακρίσεις στην πρόσβαση στην απασχόληση. Δηλαδή, αν μια γυναίκα αισθάνεται ότι δεν έχει προσληφθεί επειδή ήταν γυναίκα, δύσκολα θα αποταθεί στην Επιτροπή και να καταγγείλει, για να διεκδικήσει αποζημιώσεις. Συνήθως το προσπερνούν οι γυναίκες, αναζητώντας μια άλλη δουλειά.
Ε: Στο δημόσιο υπάρχουν διακρίσεις;
Α:Έχουμε μια σημαντική κατηγορία καταγγελιών, γύρω στις πενήντα έξι γυναίκες υπαξιωματικούς στον κυπριακό στρατό, οι οποίες έχουν καταγγείλει δυσμενείς διακρίσεις τους λόγω φύλου. Οι διακρίσεις καταγράφονται σε μια σειρά νομοθεσιών και κανονισμών της Εθνικής Φρουράς και ξεκάθαρα συνιστούν ευμενείς διακρίσεις υπέρ των αντρών, με αποτέλεσμα οι γυναίκες αυτές, καθ’ όλη τη διαδρομή της καριέρας τους, να μένουν πίσω στην ανέλιξή τους, λόγω των προνοιών της νομοθεσίας, οι οποίες ξεκάθαρα συνιστούν διάκριση.
Ε: Τι απέγιναν οι συγκεκριμένες καταγγελίες;
Α:Οι συγκεκριμένες γυναίκες υπαξιωματικοί κατήγγειλαν πριν μερικά χρόνια στην Επίτροπο Διοικήσεως, η οποία συνέταξε έκθεση και πριν ένα περίπου χρόνο αποτάθηκαν στην Επιτροπή, η οποία επίσης διαπίστωσε μετά από έκθεση της Επιθεωρήτριας Ισότητας ότι συγκεκριμένες διατάξεις και πρακτικές συνιστούν διάκριση. Ως αποτέλεσμα των εκθέσεων, η Επιτροπή παραχώρησε Νομική Αρωγή στις πενήντα έξι αυτές γυναίκες υπαξιωματικούς και προσφεύγουν ήδη στα δικαστήρια, διεκδικώντας αποζημιώσεις για δυσμενή διάκριση λόγω φύλου. Εντωμεταξύ, η Επιτροπή αναμένει το Υπουργείο Άμυνας να προχωρήσει άμεσα σε τροποποιήσεις της νομοθεσίας, απαλείφοντας όλες τις πρόνοιες οι οποίες συνιστούν διάκριση λόγω φύλου ενάντια στις γυναίκες.
Ε: Υπάρχει ανταπόκριση από το Υπουργείο Άμυνας;
Α:Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία ανταπόκριση του Υπουργείου Άμυνας, παρ’ όλες τις επανειλημμένες εκκλήσεις της Επιτροπής Ισότητας.
Ε: Οι στόχοι μας φέτος ποιοι είναι;
Α:Θεωρείται από το Νόμο και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι είναι θεμιτό και δε συνιστά διάκριση, εάν υιοθετήσεις θετικά μέτρα, για να προωθήσεις την κάλυψη του χάσματος στους διάφορους τομείς μεταξύ αντρών και γυναικών. Για παράδειγμα, εάν υιοθετηθούν ειδικά μέτρα και δοθεί ειδική μεταχείριση σε μια γυναίκα η οποία έχει γεννήσει και δεν έχει κάποιους να της προσέχουν το παιδί της για ένα χρόνο, μέχρι να επανέλθει στην εργασία της, δε θεωρείται ότι είναι διάκριση υπέρ της γυναίκας και ενάντια στους άντρες εργαζόμενους. Επειδή στοχεύει στο να στηρίξει τη γυναίκα να μην επιστρέψει στο σπίτι και να κρατήσει τη θέση εργασίας της, μέχρι να μπορέσει να τακτοποιήσει το μωρό της.
Ως Επιτροπή έχουμε προχωρήσει στην έκδοση του βιβλίου της επιστημονικής συνεργάτιδας της Επιτροπής κας Άννας Πηλαβάκη, με θέμα Καλές Πρακτικές Προώθησης της Έμφυλης Ισότητας στην Απασχόληση, συλλέγοντας και καταγράφοντας διάφορες καλές πρακτικές από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε την έκδοση με γυναικείες ή συνδικαλιστικές οργανώσεις και με τους βουλευτές και τα αρμόδια Υπουργεία, ώστε να εντοπίσουμε θέματα, τα οποία μπορούμε να εισαγάγουμε και στην Κύπρο. Φέτος στοχεύουμε να εκδώσουμε ένα φυλλάδιο για τις διακρίσεις στην απασχόληση και τη σεξουαλική παρενόχληση σε ξένες γλώσσες, ιδιαίτερα στις γλώσσες των κυριότερων εθνοτήτων οικιακών βοηθών που εργάζονται στην Κύπρο, ώστε να ενημερώσουμε και αυτή την κατηγορία γυναικών. Στοχεύουμε να διοργανώσουμε ένα Συνέδριο το Μάιο, για τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στη γυναίκα, σε όλους τους τομείς της ζωής της. Στον οικονομικό τομέα, στον κοινωνικό και στην πολιτική, με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας. Στοχεύουμε να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας, ώστε να ενταχθεί η αρχή της έμφυλης ισότητας σε όλες τις πολιτικές του κράτους και να ενταχθούν μόνιμα μαθήματα των αρχών και της νομοθεσίας ισότητας στην Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού. Επίσης και της υιοθέτησης Κώδικα για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας και το διορισμό Λειτουργού Ισότητας σε κάθε χώρο εργασίας. Επίσης, μέσα στους στόχους μας φέτος είναι να εισηγηθούμε αναγκαίες τροποποιήσεις της νομοθεσίας, ώστε να γίνει η εφαρμογή του Νόμου πιο αποτελεσματική.
Ε: Τι συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα;
Α:Ο ιδιωτικός τομέας και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δε φαίνονται και πολύ διατεθειμένες να συνεργαστούν.
Ε: Γιατί;
Α:Διότι οτιδήποτε αφορά την υιοθέτηση δικαιωμάτων και νέων διαδικασιών, ο ιδιωτικός τομέας είναι γενικά δυσκίνητος και ίσως να θεωρεί ότι δημιουργεί κόστος η δέσμευση σεβασμού δικαιωμάτων και αναστάτωση στους παραδοσιακούς τρόπους λειτουργίας των επιχειρήσεων. Και ας μην ξεχνούμε το χάσμα αμοιβών μεταξύ αντρών και γυναικών.
.
Σημαντική, επίσης, δράση και προσπάθειά μας, σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου είναι η αύξηση της συμμετοχής γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων-δημοσίων εταιρειών. Αποτελεί και προσπάθεια υλοποίησης μη δεσμευτικού ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο έχει υιοθετηθεί φέτος τον Ιούλιο του 2011, η συμμετοχή των γυναικών στις διευθυντικές θέσεις σε ποσοστό 30% μέχρι το 2015 και σε ποσοστό 40% μέχρι το 2020. Η προσπάθειά μας σε πρώτο στάδιο είναι μέσα από τις διαδικασίες και τους θεσμούς τους Χρηματιστηρίου να ενημερώσουμε τις δημόσιες εταιρείες για την ανάγκη αύξησης των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια (women on board). Έχει ήδη εκφραστεί και η πρόθεση του Κοινοβουλίου, εάν τα εθελοντικά μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή, να εισηγηθούν στην Επιτροπή δεσμευτική νομοθεσία περιλαμβανομένων και ποσοστών.
Έχουμε, επίσης, τροχιοδρομήσει σεμινάρια με την Ακαδημία της Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, που αφορούν την κατάρτιση των δημοσίων υπαλλήλων και την ένταξη μαθημάτων ισότητας στην Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης. Έχει καθοριστεί ημερίδα στις 29 Μαρτίου, με τη συμμετοχή της Υπουργού Εργασίας και του Υπουργού Οικονομικών της Επιτροπής Ισότητας. Με την Αστυνομία Κύπρου προγραμματίζουμε συνέχιση των σεμιναρίων σε γυναίκες και άντρες αστυνομικούς, αναφορικά με τις διακρίσεις που καλύπτει ο Νόμος .
Ε: Μέχρι σήμερα, στον τομέα της αντιμετώπισης των διακρίσεων στην απασχόληση έχουν γίνει βήματα;
Α:Θεωρώ σημαντικό βήμα την ένταξη της Αρχής Ισότητας στα νέα αναλυτικά προγράμματα στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, η οποία έχει ξεκινήσει να υλοποιείται και ότι το Υπουργείο Παιδείας έχει ήδη συστήσει ειδική Επιτροπή, για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ισότητα, σε ό,τι αφορά το κομμάτι της παιδείας. Έχει ήδη καταρτιστεί ειδικό σχέδιο δράσης, που αφορά την παιδεία και περιλαμβάνει ένταξη των θεμάτων ισότητας σε ειδικό μάθημα ή διασπορά του σε διάφορα μαθήματα στα σχολεία, από το δημοτικό μέχρι το λύκειο που φτάνει μέχρι την κατάρτιση και των ίδιων των εκπαιδευτικών. Επίσης, σημαντικό βήμα αποτελεί το συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, κόστους τριών περίπου εκατομμυρίων ευρώ, του οποίου έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση το Υπουργείο Εργασίας και αφορά τη μείωση του χάσματος αμοιβών μεταξύ αντρών και γυναικών στην Κύπρο, το οποίο κυμαίνεται γύρω στο 21.3%. Στα πλαίσια της προεδρίας της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνουν δύο σημαντικά ευρωπαϊκά συνέδρια, το ένα εκ των οποίων θα αφορά τα θέματα βίας κατά των γυναικών και το άλλο θα περιστρέφεται γύρω από το θέμα γυναίκα και διακρίσεις στην απασχόληση, το οποίο οργανώνει το Υπουργείο Εργασίας. Μια ακόμη σημαντική δράση είναι το στρατηγικό σχέδιο για τη συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, το οποίο έχει ήδη καταρτιστεί και προβλέπει στήριξη της συμμετοχής της γυναίκας στην απασχόληση, παρέχοντάς της στήριξη σε σημαντικούς τομείς, όπως είναι φοροαπαλλαγές, η ανάπτυξη και επέκταση των υποδομών φροντίδας με αντίστοιχη επέκταση των ωραρίων και θα είναι ένα μακρόπνοο σχέδιο, το οποίο αναμένεται να εγκριθεί άμεσα από το Υπουργικό Συμβούλιο, για να ξεκινήσει η υλοποίησή του.
Ε: Ποια είναι τα μέσα επικοινωνίας που παρέχει η Επιτροπή Ισότητας στους πολίτες;
Α: Η Επιτροπή Ισότητας διατηρεί ιστοσελίδα, η οποία έχει πλούσιο υλικό και μπορούν να ενημερωθούν τα θύματα διακρίσεων για τις βασικές πρόνοιες της Νομοθεσίας και τα δικαιώματά τους. Επίσης, μπορούν να αποταθούν στα τηλέφωνα της Επιτροπής Ισότητας και να καταγγείλουν ή να ζητήσουν κάποια συμβουλή ή κάποια προσωπική συνέντευξη, για να αναφέρουν το θέμα τους. Υπάρχει, ακόμα, διοικητική λειτουργός και επιστημονική συνεργάτιδα της Επιτροπής, οι οποίες στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους, μπορούν να συναντήσουν είτε προσωπικά, είτε να ενημερώσουν τηλεφωνικά ή αν υπάρχει εκ πρώτης όψεως θέμα διάκρισης, συμβουλεύουν τον καταγγέλλοντα να προβεί σε γραπτή καταγγελία, η οποία διαβιβάζεται στους Επιθεωρητές Ισότητας, για να διερευνήσουν την υπόθεση και να συντάξουν πόρισμα. Ο Νόμος είναι ριζοσπαστικός, διότι προβλέπει δικαστική προστασία και μαζί με το θεσμό της Νομικής Αρωγής στηρίζεται το θύμα να προσφύγει στο Δικαστήριο.
Η ισότητα των φύλων στην απασχόληση έχει κατοχυρωθεί με μια πολύ σύγχρονη νομοθεσία. Αυτό που απαιτείται σήμερα είναι η διαφώτιση του κόσμου, για να γνωρίζει τα δικαιώματά του και να τα διεκδικεί σε ατομικό επίπεδο, ως θύμα διάκρισης ο καθένας ξεχωριστά. Αφετέρου, χρειάζεται ανάπτυξη πολιτικών, για να εξισορροπήσει τη συμμετοχή της γυναικάς στο εργατικό δυναμικό στη βάση της ισότητας και να της δώσει τη δυνατότητα ισότιμης επαγγελματικής ανέλιξης.
Συνέντευξη: Ευαγγελία Δημητρίου
0 comments