Γυναίκα της Νιγηρίας: Θρησκευτικός φανατισμός, εμπόριο σάρκας και AIDS
Η Νιγηρία, η πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικής και ίσως η πιο γνωστή, χαρακτηρίζεται από έντονες θρησκευτικές αντιπαραθέσεις, μιας και το 45% του πληθυσμού ασπάζεται το μωαμεθανισμό, το 38% το χριστιανισμό και το 17 % τις παραδοσιακές θρησκείες της περιοχής. Οι επιθέσεις ισλαμιστών, αποτέλεσμα του μίσους και του θρησκευτικού φανατισμού, είναι πολύ συχνές, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την πολύνεκρη διπλή επίθεση αυτοκτονίας με παγιδευμένα αυτοκίνητα κοντά στη χριστιανική εκκλησία της πόλης Καντούνα στη Βόρεια Νιγηρία, τη στιγμή μάλιστα που στην εκκλησία τελείτο η λειτουργία για το Πάσχα.
Πριν δέκα χρόνια, το 2002, την ίδια αποστροφή είχε προκαλέσει η είδηση για τα ματωμένα και ματαιωμένα καλλιστεία Μις Κόσμος στη Νιγηρία, που στοίχισαν τη ζωή σε 220 άτομα, ενώ 30.000 αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Τα πνεύματα είχαν οξυνθεί, καθώς εκκρεμούσε η εκτέλεση της θανατικής καταδίκης μιας ανύπαντρης, επομένως «αμφιβόλου ηθικής» μητέρας, που κρίθηκε ένοχη από το Ισλάμ. Πολλές χώρες, που θα λάμβαναν μέρος στο διαγωνισμό, απαίτησαν την αθώωση της γυναίκας, δημιουργώντας έτσι τα πρώτα προβλήματα στην ομαλή διεξαγωγή του.
Τα παραδείγματα γυναικών που καταδικάζονται σε θάνατο με λιθοβολισμό, βάσει του μουσουλμανικού νόμου, επειδή φέρνουν στον κόσμο εξώγαμα, δεν είναι λίγα. Εικόνες από άντρες που γρονθοκοπούν και κλωτσούν αλύπητα ανυπεράσπιστες γυναίκες κάνουν το γύρο του κόσμου, προκαλώντας οργή. Τιμωρούν τις γυναίκες που παρ’ όλη τη φτώχεια και τις τριτοκοσμικές συνθήκες στις οποίες ζουν, η συνείδησή τους δεν τους επιτρέπει να σκοτώσουν το ίδιο τους το παιδί.
Το μίσος, που αναπαράγεται από γενιά σε γενιά, είναι έκδηλο στην καθημερινότητα των ανθρώπων της χώρας, ιδιαίτερα στην καθημερινότητα των γυναικών. Σε μια διχασμένη θρησκευτικά χώρα, μια Μουσουλμάνος απαγορεύεται να ερωτευτεί Χριστιανό Ορθόδοξο και το αντίστροφο. Η καταδίκη, αν συμβεί κάτι τέτοιο; ...Λιθοβολισμός μέχρι θανάτου. Πολλές είναι αυτές που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το γενέθλιο τόπο τους, για να γλιτώσουν από την οργή στη χώρα τους. Η 27χρονη Τζούλιετ αναφέρει σε ελλαδική εφημερίδα, αφού κατάφερε να ξεφύγει με το εξώγαμο παιδί της και να μεταβεί με πολλές δυσκολίες στην Ελλάδα: «Τη σχέση μου με το Μουσουλμάνο δεν τη γνώριζε ούτε η οικογένειά μου, ούτε του φίλου μου. Όταν έμεινα έγκυος, για τη δική μου ασφάλεια, αλλά και του παιδιού μου έπρεπε να φύγω. Είμαι Ορθόδοξη Χριστιανή και δεν ήθελα να αλλάξω θρησκεία. Κινδύνευα να χάσω τη ζωή μου ή στην καλύτερη των περιπτώσεων τα χέρια μου. Αυτή είναι η «τύχη» πολλών γυναικών στον τόπο μου, όπου δικαιώματα έχουν μόνο οι άνδρες».
Δυστυχώς, όμως, στην Ελλάδα, όπως και σ’ άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δε μεταβαίνουν μόνο όσες προσπαθούν να γλιτώσουν από τους απάνθρωπους νόμους της χώρας τους, ως πολιτικοί πρόσφυγες, αλλά και γυναίκες που ξεκινούν με υποσχέσεις για μια καλύτερη ζωή και καταλήγουν φυλακισμένες να πουλούν το κορμί τους, για να ξεπληρώσουν την ελευθερία τους. Το νιγηριανό κύκλωμα σωματεμπορίας είναι ίσως από τα μεγαλύτερα και τα πιο οργανωμένα στον κόσμο.
Στην Ελλάδα, το 10% των ιεροδούλων εκτιμάται ότι είναι έφηβες και κορίτσια 19 – 20 χρόνων από τη Νιγηρία, θύματα trafficking. Σταδιακά ο αριθμός τους αυξάνεται. Κάποιο οικείο πρόσωπο στα κορίτσια, υπεράνω υποψίας, κάνει την πρόταση για τη «δουλειά» στην Ευρώπη. Τα νεαρά κορίτσια πληρώνουν από 30.000 μέχρι και 70.000 ευρώ για τα έξοδα του ταξιδιού, που οφείλουν να αποπληρώσουν στο «σωτήρα» τους, αφού ξεκινήσουν στην «εργασία» που τις περιμένει. Σημαντικό ρόλο στο κύκλωμα έχουν και γυναίκες νιγηριανής καταγωγής, οι «Μάμαν» ή «Μάνταμ», που λειτουργούν ως μεσολαβήτριες. Οι δραστηριότητες του κυκλώματος εκτός από εμπόριο γυναικών, επεκτείνονται και σε διακίνηση ναρκωτικών, όπλων κτλ.
Οι ιταλικές αρχές κατάφεραν πρόσφατα να συλλάβουν 23 άτομα στην Ιταλία και να εκδώσουν ένταλμα σύλληψης για άλλα 11 στο εξωτερικό, που ήταν μέρος του νιγηριανού κυκλώματος διακίνησης γυναικών. Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν και δύο γιατροί που πραγματοποιούσαν σε Νιγηριανές εκδιδόμενες γυναίκες παράνομες αμβλώσεις.
Δεν είναι τυχαίο που κυρίως γυναίκες από τη Νιγηρία φθάνουν στην Ευρώπη για πώληση. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, η Νιγηρία είναι μια χώρα που δοκιμάζεται από εσωτερικές, εμφύλιες συγκρούσεις, το πολιτικό σύστημα είναι διεφθαρμένο και το βιοτικό επίπεδο πολύ χαμηλό. Στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού λείπουν τα αναγκαία, όπως νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ το ποσοστό γυναικών που μορφώνεται είναι μόλις 47.3%. Το προσδόκιμο ζωής για τις γυναίκες είναι 47,76 χρόνια. Η πολυγαμία είναι σε πολύ υψηλά ποσοστά, το ίδιο και η ενδοοικογενειακή βία. Το «βουντού» είναι αρκετά διαδεδομένη πρακτική στη Νιγηρία, προκειμένου μια γυναίκα να μείνει δέσμια στην απόφαση που παίρνει. Ο ιερέας που τελεί το βουντού, παίρνει μαλλιά ή νύχια από τη γυναίκα και τη δεσμεύει να μείνει πιστή στην απόφασή της, διαφορετικά θα πάθει κακό η ίδια ή η οικογένειά της. Το βουντού, μάλιστα, έχει και νομική ισχύ στη Νιγηρία.
Οι γυναίκες αυτές, αφού μεταβούν στη χώρα για την οποία προορίζονται, αρχικά κρατούνται κλειδωμένες σε οίκους ανοχής, με την πλειοψηφία αυτών να πείθονται από τα «αφεντικά» τους πως είναι αδύνατο να διαφύγουν. Άλλωστε στη χώρα τους πια δεν μπορούν να επιστρέψουν. Το σεξ, πόσο μάλλον το πληρωμένο, τιμωρείται με λιθοβολισμό μέχρι θανάτου.
Στα 18 της χρόνια η Άλις το έσκασε από το σπίτι, αφού η μητριά της, την πίεζε να ακρωτηριάσει τα γεννητικά της όργανα. Για να την τιμωρήσει, για την άρνησή της, η μητριά της τής έκαψε τους μηρούς με πυρωμένο σίδερο. Τέσσερα χρόνια μετά, η Άλις βρέθηκε σε μια ξένη χώρα, θύμα trafficking, να σπάει τον όρκο βουντού και να καταγγέλλει τα «αφεντικά της» στις αρχές, προσπαθώντας να σώσει κι άλλα κορίτσια με την ίδια μοίρα.
Τα παιδιά και οι γυναίκες της Νιγηρίας είναι θύματα των κακουχιών, των εμφυλίων πολέμων και των πατριαρχικών αντιλήψεων, προερχομένων από τον προσηλυτισμό στις θρησκείες. Στην παραδοσιακή νιγηριανή κοινωνία δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός ανάμεσα στους νόμους της κοινωνίας και στις προσταγές του Θεού. Ο λόγος του Θεού ορίζει τις νόρμες της κοινωνίας και ό,τι λέει ο Θεός δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, ειδικά απ’ τις γυναίκες. Η θεϊκή προσταγή για την αρσενική κυριαρχία σχηματίζει τις πατριαρχικές δομές της νιγηριανής κουλτούρας. Μια κουλτούρα που περιλαμβάνει και πρακτικές όπως τον ακρωτηριασμό των θηλυκών γεννητικών οργάνων, τους γάμους μεταξύ παιδιών, την ανύπαρκτη προίκα της χήρας, τους βιασμούς και την πολυγαμία. Οι συζητήσεις γύρω από το σεξ θεωρούνται ανήθικες. Η μυστικοπάθεια που περιβάλει τις σεξουαλικές σχέσεις, σε συνδυασμό με τη θρησκεία και τη νιγηριανή κουλτούρα που θέλει τις γυναίκες υποταγμένες, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το πόσο τρωτές είναι οι Νιγηριανές στο ιό του HIV/AIDS. Η Νιγηρία είναι μια χώρα που βρίσκεται στα πρόθυρα καταστροφής από τον ιό.
HIV στη Νιγηρία
Η Νιγηρία έχει το ταχύτερο σε αύξηση ποσοστό σε περιστατικά AIDS στη Δυτική Αφρική. Τα ποσοστά των νέων περιστατικών αυξήθηκαν από 250.000 το 2000 σε 360.000 το 2010. Οι γυναίκες αποτελούν το 60% των φορέων του ιού HIV. Οι λόγοι δεν είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτοί.
Το σεξ είναι ο κυριότερος τρόπος να μολυνθεί κάποιος από τον ιό του AIDS. Η ευπάθεια των γυναικών συσχετίζεται με τις θρησκευτικές απαιτήσεις της κοινωνίας που αφορούν τις σεξουαλικές σχέσεις. Η παραδοσιακή θρησκεία, καθώς και το Ισλάμ, επιτρέπουν την πολυγαμία και σίγουρα οι γυναίκες δεν περιμένουν από τους συζύγους τους να τους είναι πιστοί.
Σ’ όλη τους τη ζωή οι γυναίκες είναι αναμενόμενο να υπομένουν την βιαιότητα και την ταπείνωση σιωπηλά. Από φόβο για απομόνωση, απόρριψη και ντροπή, πολλές γυναίκες υποφέρουν από αφροδίσια νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου του ιού HIV, χωρίς λέξη.
Ο γάμος θεωρείται θεσμός με μεγάλη αξία. Το βάρος, όμως, ενός πετυχημένου γάμου πέφτει εξολοκλήρου στις γυναίκες. Οι Νιγηριανές θυσιάζουν πολλά, για να κρατήσουν την ιερότητα του γάμου, να αποφύγουν την ντροπή και ατίμωση ενός διαζυγίου. Και ένας επιτυχημένος γάμος σημαίνει σε πράξη να παρέχει σεξ, όποτε το ζητήσει ο σύζυγός της.
Όπως σ’ όλες τις πατριαρχικές κοινωνίες, οι προσδοκίες ενός άντρα από μιας γυναίκας διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό, όταν πρόκειται για τις σεξουαλικές σχέσεις. Ενώ για τις γυναίκες αποτελεί ταμπού να έχουν σεξουαλικές σχέσεις εκτός γάμου, οι άντρες που το κάνουν θεωρούνται περισσότερο αρρενωποί, ίσως μάλιστα να αποτελεί και απόδειξη της αρρενωπότητας και της δύναμής τους ο αριθμός των εξωσυζυγικών τους σχέσεων. Η Modupe είχε μάθει πως ο άντρας της επισκεπτόταν συχνά πόρνες. Έκανε τα πάντα για να σταματήσει τη δραστηριότητα αυτή του άντρα της, χωρίς αποτέλεσμα. Από φόβο μήπως της μεταδώσει κάποιο αφροδίσιο νόσημα, αποφάσισε να σταματήσει να κάνει έρωτα μαζί του. Ο άντρας της την «κατήγγειλε» στους γηραιότερους της οικογένειας που της έδωσαν δύο επιλογές, είτε να πάρει διαζύγιο με όλα τα επακόλουθα, είτε να ικανοποιεί όλες τις σεξουαλικές επιθυμίες του συζύγου της. Η Modupe επέμεινε πως δε θα υπέκυπτε, εάν ο άντρας της δεν σταματούσε να βλέπει άλλες γυναίκες. Τελικά την έδιωξαν και ο άντρας ξαναπαντρεύτηκε μετά από δύο μήνες. Η μητέρα της την τιμώρησε άγρια, επειδή ντρόπιασε την οικογένεια. Πολύ λίγες θα είχαν το θάρρος να αντιμετωπίσουν με τέτοιο τρόπο την κατάσταση.
Η χαμηλή θέση της Νιγηριανής μέσα στο γάμο, την κάνει τρωτή και στη βία από το σύζυγό της. Είναι αναγκασμένη να υπομένει το βιασμό εντός γάμου με σιωπή. Ο φόβος για τη βία αποτρέπει πολλές γυναίκες να θέσουν θέμα για τα ερωτικά παραστρατήματα των συζύγων τους. Η υπακοή που δείχνουν στις απαιτήσεις των συζύγων τους είναι, όμως, πολλές φορές καταδικαστική για τις ίδιες, αφού γίνονται φορείς θανατηφόρων ιών. Για τα ανύπαντρα κορίτσια, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Αν καταγγελθεί ένας βιασμός, η γυναίκα είναι αυτή που πρέπει να υπομείνει την ντροπή και να χάσει κάθε πιθανότητα για μελλοντικό γάμο. Υπό τέτοιες συνθήκες, κάθε πιθανότητα για τις γυναίκες να προστατέψουν τον εαυτό τους, ελαχιστοποιείται.
Ο Odion διαγνώστηκε θετικός στον ιό HIV. Μέσα σε ένα μήνα μετά τη διάγνωση, βίασε οκτώ κορίτσια και ακολούθως κυκλοφόρησε στους δρόμους της πόλης μια ανακοίνωση, όπου ανέγραφε τα ονόματα των κοριτσιών υπό τον τίτλο: «Φορείς του ιού HIV». Ο Odion και τα οκτώ κορίτσια συνελήφθησαν αμέσως. Στην ανάκριση ο Odion εξήγησε πως δεν ήθελε να πεθάνει μόνος και ήθελε να γευτεί τις απολαύσεις της ζωής, πριν πεθάνει. Όλα τα κορίτσια διαγνώστηκαν θετικά στον ιό. Με δάκρυα περιέγραψαν πως ο φόβος της ντροπής και της απόρριψης, τις εμπόδισε να καταγγείλουν το βιασμό. Όσο οι βιασμοί ακμάζουν, η διάδοση του ιού HIV δεν έχει τελειωμό.
Άλλος ένας λόγος για την διάδοση του ιού είναι και η οικονομική κατάσταση της χώρας. Ενώ η Νιγηρία «παράγει» 100.000 απόφοιτους κάθε χρόνο, το 90% προσχωρεί στην ομάδα των άνεργων νέων. Η διαφθορά, η κακοδιαχείριση και η κατάχρηση από μέρους της κυβέρνησης οδήγησε το λαό της χώρας στην πείνα και την εξαθλίωση. Η αναλογία του πληθυσμού που ζει με λιγότερα από $ 1 τη μέρα έχει φτάσει το 70% και αυξάνεται. Σ’ όλα αυτά οι γυναίκες επηρεάζονται στο μεγαλύτερο βαθμό. Νεαρά κορίτσια αναγκάζονται να υποπέσουν στην πορνεία, για να ξεφύγουν απ’ τη φτώχεια. Οι επιλογές είναι: ή θα πεθάνουν απ’ την πείνα άμεσα ή θα ζουν με τον κίνδυνο να γίνουν φορείς του ιού και να πεθάνουν λίγα χρόνια μετά.
Οι γυναίκες ακόμα περισσότερο εκτίθενται στον κίνδυνο του AIDS από συγκεκριμένες τελετουργίες και έθιμα. Το πιο σοκαριστικό είναι η πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Επιβάλλοντάς τις ως χαλιναγώγηση της ασυδοσίας των γυναικών και πολύ συχνά δικαιολογώντας τις ως ισλαμικό έθιμο, αυτές οι φρικτές επεμβάσεις εκτελούνται από τοπικούς «θεραπευτές», που χρησιμοποιούν τα χειρουργικά όργανα, χωρίς πρώτα να τα αποστειρώσουν. Τέτοιες εγχειρήσεις φέρουν τεράστιους κινδύνους στην υγεία των κοριτσιών. Οι Νιγηριανές εκτίθενται επίσης σε μεγάλο κίνδυνο, μέσω των τελετουργιών μετά το θάνατο των συζύγων τους. Οι θρησκευτικές αυτές τελετουργίες απαιτούν το ξύρισμα της κεφαλής της γυναίκας, ώστε η ψυχή του συζύγου να έχει ήρεμο ταξίδι στον άλλο κόσμο. Μετά το θάνατο του συζύγου τους, πολλές φορές οι γυναίκες εξαναγκάζονται να παντρευτούν κάποιο συγγενή του, συχνότερα τον αδερφό του.
Παρ’ όλα τα προβλήματα, οι γυναίκες της Νιγηρίας αφυπνίζονται. Γυναίκες που θεωρούν μοναδική διέξοδο τη μόρφωση και αγωνίζονται για κάτι καλύτερο. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες Αφρικανές είναι η 50χρονη Ντόρα Ακουνίλι, διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας για τα Τρόφιμα και τα Φάρμακα στη Νιγηρία. Μισητή από τους πολιτικούς της αντιπάλους, αφού μάχεται εναντίον της διαφθοράς, αλλά και από τα καρτέλ των φαρμακοβιομηχανιών που προστατεύονται από τους δικαστές της χώρας και καταφέρνουν να προωθούν πλαστά φάρμακα. Για να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της διαφθοράς, αρκεί να αναφέρουμε πως το 80% των φαρμάκων είναι πλαστά. Η Ακουνίλι θέτει στόχο την εξάλειψη του φαινομένου. Όταν, λοιπόν, η ίδια διαγνώστηκε πως έπασχε από ασθένεια του παγκρέατος, της δόθηκαν από το Ταμείο Πετρελαίου, όπου εργαζόταν, 18 χιλιάδες δολάρια για το χειρουργείο στο Λονδίνο. Η διάγνωση είχε αποδειχθεί λανθασμένη και επιστρέφοντας, επέστρεψε στο ακέραιο το ποσό που της δόθηκε. Τέτοιες γυναίκες αποτελούν φάρο όχι μόνο για της Νιγηριανές, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο...
της Στέλλας Παναγιώτου
0 comments