Μεγάλη Βρετανία: H ισότητα των γυναικών γυρίζει την πλάτη σε μια ολόκληρη γενιά…
Σπουδαίες γυναίκες όπως η Karren Brady, μία από τις πιο υψηλού κύρους επιχειρηματίες της χώρας, γνωστή για την αφοσίωσή της – απαντούσε σε emails, 24 ώρες μετά από εσπευσμένη εγχείρηση στον εγκέφαλο.
Η «πρώτη κυρία του ποδοσφαίρου», γενική διευθύντρια της Birmingham City, αντιπρόεδρος της West Ham και μέλος της εταιρείας Arcadia (όπου ανήκει το Topshop και άλλες αλυσίδες καταστημάτων). Το μότο της: «οι γυναίκες έχουν εγκέφαλο και μήτρα και είναι ικανές να χρησιμοποιούν και τα δύο εξίσου». Γυναίκες όπως η Angela Αhrendts, που υπό την ηγεσία της, η εταιρεία Burberry απέκτησε τη φήμη του πιο δυναμικού και διαδεδομένου εμπορικού σήματος της Βρετανίας, η Laura Wade-Gery, γενική διευθύντριας του Tesco.com και Tesco Direct, το μεγαλύτερο διαδικτυακό μέσο λιανικού εμπορίου, η Carol Black, μία από τις πιο επιφανείς γυναίκες στη βρετανική ιατρική, διευθύντρια του κυβερνητικού σώματος Υγεία, Εργασία και Ευεξία, πρόεδρος των Academy of Medical Royal Colleges και του Nuffield Trust και πρόεδρος του Royal College οf Physicians (μόλις η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος σε 500 χρόνια) είναι μόνο μερικά παραδείγματα που αποδεικνύουν τη γυναικεία δύναμη και αποτελεσματικότητα.
Άλλες τόσες στον ακαδημαϊκό τομέα και στον τομέα τον επιστημών, όπως η Kay Davies, καθηγήτρια της Οξφόρδης και γενετιστής βοήθησε στη δημιουργία της προγεννητικής διαγνωστικής εξέτασης για τη μυϊκή δυστροφία και η Athene Donald, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Cambridge. Η έρευνά της γύρω από τη μοριακή και κυτταρική λειτουργία αποτελεί βάση στην έρευνα για το Αλτσχάιμερ και στην τεχνική της αντικατάστασης ισχίων και προσθετικής άκρων. Παντρεμένη με δύο παιδιά, έχει αφιερώσει τη ζωή της στον αγώνα για ενίσχυση του αριθμού των γυναικών που μπαίνουν στον κλάδο των επιστημών. Αλλά και στον τομέα της πολιτικής, οι γυναίκες του Ηνωμένου Βασιλείου έγραψαν ιστορία, όπως η Margaret Thatcher με την εκλογή της ως πρωθυπουργός το 1979. Αν και πλέον δεν είναι στο πολιτικό προσκήνιο, η κληρονομιά που άφησε στη βρετανική πολιτική είναι ακόμα αισθητή. Η συζήτηση γύρω από το αν πρέπει να θεωρηθεί φεμινιστικό είδωλο συνεχίζεται. Το σίγουρο είναι πως υπήρξε μία από τους πιο φιλόδοξους και αδίστακτους ηγέτες της Βρετανίας. Όπως έλεγε: «Στην πολιτική, αν θες να ειπωθεί κάτι, ζήτα τη βοήθεια από έναν άντρα, αν θες να γίνει κάτι, ζήτα τη βοήθεια από μια γυναίκα».
Υπάρχουν ακόμα περισσότερες, γνωστές και μη, που με την αφοσίωσή τους και το έργο τους άλλαξαν και εξακολουθούν να αλλάζουν κάτι στον κόσμο που ζούμε. Άξιες γυναίκες υπάρχουν, σίγουρα, παντού στον κόσμο. Οι γυναίκες της Βρετανίας, όμως, στάθηκαν «τυχερές» να ζουν σε μια χώρα, όπου από πολύ νωρίς τους αναγνώρισε δικαιώματα, τα οποία γυναίκες άλλων χωρών ακόμα και σήμερα αγωνίζονται να κερδίσουν. Είχαν έτσι την ευκαιρία, άλλοτε δυσκολότερα και άλλο λιγότερο δύσκολα, να δείξουν τι αξίζουν. Δεν τους χαρίστηκε τίποτα, όμως. Οι αγώνες των πρώτων φεμινιστικών ομάδων ήταν διεκδικητικοί, επίμονοι, επίπονοι και στο τέλος αποτελεσματικοί. Συνάντησαν και συναντούν εμπόδια, όπως εμπόδια βρίσκουν όλα τα φεμινιστικά κινήματα, σ’ όλες τις χώρες. Ο αγώνας συνεχίζεται. Γιατί παρ’ όλο που κατάφεραν να κερδίσουν καίρια δικαιώματα ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, εντούτοις ακόμα αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, όσον αφορά στην ισότητα των δύο φύλων.
Πολιτική και δημόσια ζωή
Ο ετήσιος δείκτης των γυναικών σε θέσεις με εξουσία και επιρροή στη Βρετανία φανερώνει μια τάση αναστροφής ή καθυστέρησης της προόδου. Το 2008, σε 12 από 25 κατηγορίες, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, υπήρχαν λιγότερες γυναίκες σε θέσεις κλειδιά από ό,τι τον προηγούμενο χρόνο. Στις κατηγορίες εκτός από τις βουλευτικές θέσεις και τις θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο, συμπεριλαμβάνονται και θέσεις σε εκδοτικούς οίκους, δημόσιους διορισμούς, θέσεις ανώτερων αξιωματούχων της αστυνομίας και δικαστών, γενικούς διευθυντές σε υπηρεσίες υγείας, τοπικές αρχές και διευθυντές επαγγελματικών σωμάτων.
Στις γενικές εκλογές του 2010, 142 από τους 650 βουλευτές ήταν γυναίκες (μια αύξηση 16 γυναικών, σε σύγκριση με το προηγούμενο Κοινοβούλιο), δηλαδή ένα ποσοστό μόλις στο 22%, ενώ μόλις 4 γυναίκες διορίστηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο (κατά μία λιγότερες από το προηγούμενο). Στις τέσσερις γυναίκες συμπεριλαμβάνεται και η Lady Warsi, το μοναδικό μέλος του Συμβουλίου που προέρχεται από μειονότητα και η πρώτη Μουσουλμάνα που διορίζεται στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Η Βρετανία υστερεί σε σύγκριση με άλλες δυτικές δημοκρατίες, σε σχέση με την ισορροπία των δύο φύλων στα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Στην Ισπανία οι γυναίκες κατέχουν το 53%, στη Σουηδία το 50%, στη Γερμανία το 38%, στη Γαλλία το 33% και στην Αμερική το 31%. Στη Βρετανία λιγότερο από 20% των Υπουργών είναι γυναίκες.
Σε έρευνα που έχει γίνει, περισσότερο από το 40% των γυναικών που ήταν υποψήφιες δήλωσαν πως οι επιτροπές επιλογής των κομμάτων τους εξέταζαν ευνοϊκότερα τους άντρες υποψηφίους απ’ ό,τι τις γυναίκες.
Όσον αφορά στις διευθυντικές θέσεις, οι γυναίκες της Βρετανίας κατέχουν το 38% με πολύ πιο μειωμένες πιθανότητες απ’ ό,τι οι άντρες να διοριστούν σε θέσεις Προέδρων.
Εκπαίδευση
Θέση των γυναικών στον τομέα της παιδείας
Το 2008 μόνο το 14% των πρυτάνεων των βρετανικών πανεπιστημίων, το 31% των αρχών της περαιτέρω εκπαίδευσης και το 34% των διευθυντών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ήταν γυναίκες. Παρ’ όλο που τα προηγούμενα χρόνια περισσότερες γυναίκες έμπαιναν στον κλάδο της διδασκαλίας, εντούτοις η μισθοδοσία τους και οι προοπτικές τους για προαγωγή εξακολουθούν να βρίσκονται πίσω από τους άντρες. Έρευνες έδειξαν πως το ένα πέμπτο των αντρών εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με πείρα από πέντε μέχρι εννιά χρόνια, κατέχουν ηγετικούς ρόλους, σε σύγκριση με το 8.5% των γυναικών συναδέλφων τους. Μετά από 20 χρόνια υπηρεσίας, το 70% των αντρών είναι στο δρόμο να γίνουν διευθυντές, σε σύγκριση με μόνο το 40% των γυναικών. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η δομή της σταδιοδρομίας στον τομέα της διδασκαλίας δεν επιτρέπει τις μικρές διακοπές, έτσι οι γυναίκες με παιδιά αποτυγχάνουν να προαχθούν.
Μορφωτικό επίπεδο και κέρδη
Όσον αφορά στις αποδοχές, οι γυναίκες που κάνουν την είσοδό τους στο εργατικό δυναμικό, γύρω στην ηλικία των 24, κερδίζουν 18% λιγότερα, σε σχέση με τους άντρες συνάδελφούς τους, που έχουν τα ίδια προσόντα. Αυτό βέβαια ισχύει για τον ιδιωτικό τομέα. Στο δημόσιο τομέα το χάσμα είναι περίπου το μισό, από ό,τι στον ιδιωτικό, 9.2%. Το χάσμα στις αποδοχές μεγαλώνει ακόμα περισσότερο, όσο μεγαλώνει και η ηλικία, φτάνοντας στο 40.5% ποσοστό διαφοράς στην ηλικία των 41 – 45. Από έρευνες που έχουν γίνει σε διάστημα 10 χρόνων, φαινομενικά η διαφορά στις αποδοχές όσο πάει μειώνεται. Ωστόσο αν αναλογιστεί κανείς πως τα επίπεδα σπουδών των γυναικών είναι υψηλότερα απ’ αυτά των αντρών, οι αποδοχές τους αναλογικά χειροτερεύουν όσο περνούν τα χρόνια, αφού δε λαμβάνουν όσα το επίπεδο των σπουδών τους ορίζει.
Η κρίση, η ανεργία και οι περικοπές
Τα επίσημα στοιχεία της ανεργίας στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξαν πως οι γυναίκες χάνουν τη δουλειά τους σε δυσανάλογα μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες. Από τα 2.67 εκατομμύρια που είναι άνεργοι, 1.12 εκατομμύρια είναι γυναίκες – ο μεγαλύτερος αριθμός εδώ και 25 χρόνια. Ένας παράγοντας είναι πως ο αριθμός των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. «Σε προηγούμενες υφέσεις, όπως στις αρχές της δεκαετίας του ’80, τα ποσοστά ανεργίας των γυναικών δεν ήταν τόσο υψηλά, επειδή υπήρχαν λιγότερες γυναίκες στην εργασία να χάσουν τη δουλειά τους», λέει ο Graeme Cooke, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Δημόσιας Πολιτικής. «Αντανακλά το γεγονός πως τα επίπεδα συμμετοχής των γυναικών έχουν αυξηθεί». Κυρίως, όμως μεγάλος αριθμός άνεργων γυναικών έχει να κάνει με την απώλεια θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα, όπου ο αριθμός των γυναικών είναι δυσανάλογος απ’ αυτόν των αντρών.
Οι γυναίκες αποτελούν περίπου το 65% του δημόσιου τομέα και εκπροσωπούνται μάλιστα πολύ περισσότερο σε ορισμένους τομείς, όπως η τοπική αυτοδιοίκηση, όπου το 75% των εργαζομένων είναι γυναίκες. Τα πράγματα αναμένονται να χειροτερέψουν ακόμα περισσότερο για τις γυναίκες, αφού υπολογίζεται πως μέχρι το 2015, 710.000 θέσεις εργασίας θα αποκοπούν από το δημόσιο.
Οι γυναίκες προτιμούν το δημόσιο τομέα, αφού εκεί όπως είδαμε το χάσμα αμοιβών μεταξύ φύλων είναι πολύ μικρότερο από τον ιδιωτικό τομέα και επίσης ο δημόσιος τομέας έχει ανταποκριθεί στις ανάγκες των γυναικών, για παράδειγμα στην εφαρμογή πιο ευέλικτων πολιτικών εργασίας, που ταιριάζουν με την οικογενειακή ζωή. Ο ιδιωτικός τομέας είναι λιγότερο πιθανόν να προσφέρει το είδος των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας που πολλές γυναίκες επιθυμούν.
Οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την ανεργία. «Υπήρξε ένα μεγάλο άλμα στην ανεργία μεταξύ των ηλικιωμένων γυναικών, ηλικίας 50 έως 64», λέει ο Cooke, με επιπλέον 20.000 κατά το τελευταίο τρίμηνο. Σε αντίθεση, η ανεργία στις νεότερες γυναίκες μειώθηκε την ίδια περίοδο.
«Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, γιατί αυτά τα χρόνια της καριέρας τους είναι ζωτικής σημασίας στην οικοδόμηση των συνταξιοδοτικών εισφορών τους. Δεν είναι απλώς ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα ανεργίας, είναι ο κίνδυνος ότι δε θα είναι σε θέση να καλύψουν τις χαμένες συνταξιοδοτικές εισφορές τους και επομένως θα είναι αντιμέτωποι με ένα πολύ χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο μετά τη συνταξιοδότηση και ενδεχομένως να εξαρτιούνται περισσότερο από τα κρατικά επιδόματα», συνεχίζει.
Η Helen σκέφτεται την ηλικία της, 52 χρονών. «Υπάρχουν πολλά νέα κορίτσια πρόθυμα να δουλέψουν. Η εμπειρία δε μετρά». Πηγαίνει σε διάφορα επιμορφωτικά για την ενθάρρυνση των γυναικών να ιδρύσουν δική τους επιχείρηση. «Ήταν άσκοπα. Πρέπει να βρούμε δική μας χρηματοδότηση, για να ιδρύσουμε μια επιχείρηση και χρήματα δεν υπάρχουν. Έχω εργαστεί όλη μου τη ζωή , μέχρι που έχασα τη δουλειά μου και τώρα θέλω απλώς να εργάζομαι». Πράγματι, στοιχεία αποδεικνύουν πως οι άντρες είναι πιο πιθανόν να είναι αυτοαπασχολούμενοι, απ’ τις γυναίκες. Μόνο το 15% από τις 4.7 εκατ. επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου διευθύνονται κυρίως από γυναίκες.
Εκτός από τις απώλειες θέσεων εργασίας, οι γυναίκες είναι αντιμέτωπες και με τις περικοπές στο εισόδημά τους, ως αποτέλεσμα των περικοπών σε παροχές και υπηρεσίες, στις οποίες βασίζονται για την ποιότητα ζωής τους. Οι περικοπές των παροχών για την στήριξη των παιδιών, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης δεν επιτρέπουν στις γυναίκες να εργαστούν, αφού τα έξοδα για τη φροντίδα του παιδιού, όσο αυτές θα απουσιάζουν από το σπίτι, είναι πολύ μεγαλύτερα από το εισόδημά τους. Είναι, επίσης, ανησυχητικό το γεγονός πως οι πιστώσεις φόρου εργασίας, που επιτρέπουν στους γονείς να επιστρέψουν πίσω στην εργασία τους, κόβονται και αυτό καθιστά δύσκολο για τους μόνους γονιούς να εξισορροπήσουν την εργασία τους και την οικογενειακή ζωή.
Ανησυχητικός επίσης είναι ο αυξανόμενος αριθμός των γυναικών που δέχονται κατώτερη εργασία ως προς την αμοιβή, από ανάγκη, καθώς επίσης και ο αυξανόμενος αριθμός των γυναικών που λαμβάνουν θέσεις μερικής απασχόλησης: 5.86 εκατομμύρια, σχεδόν τρείς φορές μεγαλύτερο από τον αριθμό των αντρών σε θέσεις μερικής απασχόλησης.
Είναι ακόμα πολύ νωρίς για να προβλεφθεί ποιο θα είναι το μακροπρόθεσμα αποτέλεσμα για πολλές εργαζόμενες γυναίκες, αλλά με την επίδραση των περικοπών και περισσότερες απώλειες θέσεων εργασίας που πρόκειται να έρθουν, τα μηνύματα δεν είναι αισιόδοξα. Τα στοιχεία μέχρι τώρα δείχνουν πως η ισότητα των γυναικών γυρίζει την πλάτη σε μια ολόκληρη γενιά.
Στοιχεία που μπορεί να ενδιαφέρουν
- Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει σήμερα το υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων στην εφηβεία σ’ όλη τη Δυτική Ευρώπη
- Οι νεαρές Βρετανίδες, κάτω των 25, πίνουν πολύ περισσότερο αλκοόλ από τις ομόλογές τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (3 φορές περισσότερο από τις νεαρές Γαλλίδες και Ιταλίδες)
- Οι Βρετανίδες είναι οι πιο υπέρβαρες στην Ευρώπη
- Περισσότερο από μία στις τέσσερις γυναίκες πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας στο Ηνωμένο Βασίλειο
Η ισότητα σε χρονολογίες
1839, ψηφίζεται νομοσχέδιο που ορίζει πως μετά από διαζύγιο, τα παιδιά κάτω των επτά χρόνων μένουν με τη μητέρα τους.
1857, οι γυναίκες έχουν δικαίωμα να χωρίζουν τους συζύγους τους που είναι βίαιοι απέναντί τους ή που τις εγκαταλείπουν.
1870, οι γυναίκες έχουν δικαίωμα να διαχειρίζονται οι ίδιες τα χρήματα που κερδίζουν και να έχουν δική τους περιουσία.
1891, απαγορεύεται να αναγκάζεται οποιαδήποτε γυναίκα να ζει με άντρα που δεν επιθυμεί η ίδια.
1918, οι γυναίκες κερδίζουν το δικαίωμα να ψηφίζουν.
1928, οι γυναίκες αποκτούν ίσα πολιτικά δικαιώματα με τους άντρες.
της Στέλλας Παναγιώτου
0 comments