Μαρί: Ένας χρόνος μετά
Όπως στην Αμερική κάποτε το σημείο αναφοράς των νέων ήταν «Πού ήσουν εσύ στις 11/09/ 2001» (Ημερομηνία της τρομοκρατικής επίθεσης στους δίδυμους πύργους), έτσι στην Κύπρο η ερώτηση σημείο αναφοράς στη σύγχρονη εποχή είναι «Τι έκανες εσύ στις 11 Ιουλίου 2011». Ήταν λίγο πριν τις 6 τα ξημερώματα που μια νέα πληγή ήρθε να χαραχτεί βαθιά στο σώμα της Κύπρου. Η φονική έκρηξη στη Ναυτική Βάση Ευάγγελος Φλωράκης, στο Μαρί.
Η είδηση βρέθηκε στο επίκεντρο της επικαιρότητας διεθνώς. Πλάνα της έκρηξης που θύμιζαν πολεμικό πεδίο εισέβαλαν από τις τηλεοράσεις στα σαλόνια των ανθρώπων, που δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι κάτι τέτοιο συνέβαινε στο νησί. Η άρνηση μπήκε στο παιχνίδι. Η ελπίδα για την κατάσβεση της φωτιάς που είχε προκληθεί και της εμφάνισης μέσα από τα συντρίμμια της έκρηξης όλου του ανθρώπινου δυναμικού της ναυτικής βάσης, δεν είχε πεθάνει ακόμα. Η σύγχυση είχε απλωθεί στα ρεπορτάζ και μέσω αυτών στον κόσμο. Τι είχε γίνει; Πόσα θύματα θα μετρούσαμε;
Μερικά κιβώτια πυρομαχικών ήταν όπως φάνηκε αρκετά, για να κόψουν βίαια το νήμα της ζωής δώδεκα ανθρώπων. Δώδεκα από τους ανθρώπους εκείνους που αγαπούν την πατρίδα τους όσο τίποτα άλλο, αφού επρόκειτο για μέλη του Στρατιωτικού και του Πυροσβεστικού σώματος. Αυτό ήταν που συνέβαλε περισσότερο στο να θεωρηθεί ο χαμός τους ακόμα πιο άδικος. «Έφυγαν» σε καιρό ειρήνης από μία έκρηξη, υπηρετώντας την πατρίδα που αγαπούσαν.
Η επίσημη ανακοίνωση που έκανε το γύρο των τοπικών και διεθνών μέσων ενημέρωσης λίγο αργότερα έμελε να γραφτεί με ανεξίτηλα γράμματα στο μυαλό όλων μας:
«Αναφορικά με την έκρηξη μεγάλης ισχύος στη Ναυτική Βάση «ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ», που σημειώθηκε σήμερα το πρωί, ανακοινώνεται ότι κατά το χρόνο της έκρηξης βρίσκονταν σε διατεταγμένη υπηρεσία, τα ακόλουθα μέλη της Εθνικής Φρουράς και της Αστυνομίας (Πυροσβεστικής Υπηρεσίας), τα οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, έχασαν τη ζωή τους κατά το τραγικό συμβάν.
1. Πλοίαρχος Ιωαννίδης Ανδρέας, Διοικητής Ναυτικού/ ΓΕΕΦ,
2. Αντιπλοίαρχος Λάμπρου Λάμπρος, Διοικητής της Ναυτικής Βάσης,
3. Αρχικελευστής Κλεάνθους Κλεάνθης, Υπαξιωματικός στη Διοίκηση της Ναυτικής Βάσης,
4. ΕΠΥ Κελευστής Ηρακλέους Μιχάλης, Υπαξιωματικός στη Διοίκηση της Ναυτικής Βάσης,
5. Ναύτης (Εθνοφρουρός) Χριστοφόρου Μιλτιάδης, της Διοίκησης Ναυτικής Βάσης,
6. Ναύτης (Εθνοφρουρός) Χριστοφόρου Χριστάκης, της Διοίκησης Ναυτικής Βάσης,
7. Αρχιλοχίας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας 3591 Ανδρέας Παπαδόπουλος,
8. Πυροσβέστης 74 Βασίλης Κρόκος,
9. Πυροσβέστης 2446 Σπύρος Ταντής,
10. Πυροσβέστης 3520 Παναγιώτης Θεοφίλου,
11. Αρχιπυροσβέστης 3311 Γιώργος Γιακουμή,
12. Πυροσβέστης 4829 Αδάμος Αδάμου».
Το μπλακ άουτ που έπληττε περιοχές της Κύπρου μαζί με την ανακοίνωση των νεκρών, δεν άφηναν πια χώρο στην άρνηση να βρίσκεται ανάμεσά μας. Και εκείνη φεύγοντας έδωσε τη θέση της στο θυμό.
Οι πληροφορίες από διάφορες πηγές έδιναν και έπαιρναν στα δημοσιογραφικά γραφεία, ενώ ειδήσεις που αποκάλυπταν ότι είχε ήδη εκδοθεί διαταγή για τα κιβώτια πυρομαχικών να ψύχονται, προκειμένου να αποφευχθεί κάποιο ατύχημα, «φούντωναν» το θυμό των συγγενών των αδικοχαμένων, αλλά και όλων των πολιτών. Στην Κύπρο, το κίνημα των «Αγανακτισμένων» που γεννήθηκε εκείνες τις ημέρες δεν αφορούσε την οικονομική κρίση, όπως συνέβαινε αλλού στην Ευρώπη, αλλά το τεράστιο «ΓΙΑΤΙ» που προκαλούσε στους πολίτες η έκρηξη στο Μαρί. Ο θυμός είχε κάνει την εμφάνισή του και δεν έφυγε για αρκετά μεγάλο διάστημα, φαινόταν σε συζητήσεις, σε συνθήματα σε τοίχους, σε ηλεκτρονικές σελίδες, στα Μέσα Ενημέρωσης.
Από την ημέρα της έκρηξης παραιτήθηκαν ήδη ο υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας και ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς Πέτρος Τσαλικίδης, ενώ οι παραιτήσεις τους έγιναν δεκτές από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια. Εκείνος ήταν, όμως, που ως αρχηγός του κράτους δέχθηκε τις περισσότερες πιέσεις να παραιτηθεί. Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος και ο ίδιος ο Πρόεδρος ζητούν τη διεξαγωγή έρευνας για τη διερεύνηση των αιτιών και την επίρριψη των ευθυνών για το δυστύχημα στο Μαρί, που βύθισε την Κύπρο σε τριήμερο εθνικό πένθος.
Το πολυαναμενόμενο πόρισμα του Πόλυ Πολυβίου έρχεται στη δημοσιότητα λίγους μήνες μετά τον Οκτώβριο, για να ικανοποιήσει το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών που ακόμα αναζητούν να επιρρίψουν τις ευθύνες για την έκρηξη στο Μαρί σε όποιους φταίνε. Το πόρισμα χαρακτηρίζεται από τα ΜΜΕ καταπέλτης έως και οδοστρωτήρας για τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού στη σελίδα 612 καταλήγει: « Η κατάληξή μου έχει ως ακολούθως: Ο Υπουργός Άμυνας βαρύνεται με πολύ σοβαρές ευθύνες θεσμικές και προσωπικές), όπως έχει επεξηγηθεί λεπτομερώς πιο πάνω. Επίσης, ο Υπουργός Εξωτερικών βαρύνεται με πολύ σοβαρές ευθύνες (θεσμικές και προσωπικές), όπως έχει επεξηγηθεί λεπτομερώς πιο πάνω. Η κύρια ευθύνη όμως ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος προΐσταται του Κράτους και της Κυβέρνησης».
Η συγκυρία, ωστόσο, είναι πολύ δύσκολη για να αποφασίσει ο Δημήτρης Χριστόφιας να προχωρήσει σε παραίτηση, παρά τις πιέσεις. Η κυπριακή πραγματικότητα του Οκτωβρίου είναι διαφορετική, με το τρυπάνι στην κυπριακή ΑΟΖ να πιάνει δουλειά, τα τουρκικά σκάφη να «κόβουν βόλτες» προκλητικά στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου και το ρόλο της χώρας στη σκηνή της ενεργειακής πολιτικής να αλλάζει και να βγαίνει στην επιφάνεια σε ευρωπαϊκό και όχι μόνο επίπεδο, ενώ παράλληλα η Ευρωπαϊκή Προεδρία πλησιάζει και το τελευταίο που απαιτείται μπροστά στο γενικό «εκνευρισμό» στην περιοχή είναι η πολιτική αστάθεια στην Κύπρο.
Δε γνωρίζω κατά πόσον ο πολιτικός κόσμος στο νησί βασανίστηκε από το στάδιο των ενοχών. Ίσως οι πρώτες παραιτήσεις που σημειώθηκαν την ημέρα της έκρηξης να είναι ένα δείγμα του σταδίου αυτού του εθνικού πένθους. Ξέρω όμως ότι οι ενοχές βασάνισαν μια συνειδητοποιημένη μερίδα του κοινωνικού συνόλου, τους πολίτες που κατάλαβαν με την έκρηξη στο Μαρί και τα τεκταινόμενα κατόπιν αυτής ότι είχαν απολέσει του ελεγκτικού τους ρόλου, απέναντι στα ζητήματα της Κυπριακής Πολιτικής. Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται γενικά στις χώρες τις εποχές που βιώνουν ημέρες ευμάρειας. Η πολιτική γίνεται κάτι «έξω» από αυτούς και ο ρόλος του ενεργού πολίτη μπλέκεται με εκείνον του ανθρώπου που ζει κατά τις επιταγές της εποχής. Μέσα από το αίσθημα αυτό των ενοχών όμως γεννιέται και κάτι πολύτιμο στην κυπριακή κοινωνία, η ενίσχυση του αισθήματος αλληλεγγύης. Η έκρηξη στο Μαρί, όπως και κάθε εθνική τραγωδία ενώνει τους ανθρώπους σε μία γροθιά και η κατανόηση και η προσπάθεια για επίλυση των όποιων προβλημάτων και προβληματικών καταστάσεων φαίνεται να ενισχύεται από ενεργοποιημένους πολίτες.
Το επόμενο διάστημα ξεκινούν οι δίκες για την έκρηξη στο Μαρί. Οι συγγενείς των πραγματικών θυμάτων μιας κοινωνίας που έχει πληγωθεί από την έκρηξη στη Ναυτική Βάση απαιτούν τη δικαίωση των ψυχών των θυμάτων και στην επίγεια ζωή. Τα οκτώ άτομα που αντιμετωπίζουν κατηγορίες είναι οι τέως Υπουργοί Εξωτερικών, Μάρκος Κυπριανού και Άμυνας, Κώστας Παπακώστας, οι τέως Αρχηγός και Υπαρχηγός της ΕΦ Πέτρος Τσαλικίδης και Σάββας Αργυρού, ο Συνταγματάρχης Γιώργος Γεωργιάδης, ο Διευθυντής και Υποδιευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Αντρέας Νικολάου και Πάμπος Χαραλάμπους και ο Διοικητής της ΕΜΑΚ Αντρέας Λοϊζίδης, ενώ η δίκη τους διεξάγεται στο επαρχιακό δικαστήριο της Λάρνακας. Εξαίρεση αποτέλεσε τελικά η περίπτωση του συνταγματάρχη Γιώργου Γεωργιάδη, που ζήτησε η κατηγορούσα αρχή, διότι η κατηγορία αφορά μη εκτέλεση καθήκοντος, ενώ αποφασίστηκε η αναστολή της ποινικής δίωξης του πρώην αρχηγού της Εθνικής Φρουράς Πέτρου Τσαλικίδη, του οποίου η υπόθεση θα εκδικαστεί στην Ελλάδα. Η τελευταία δικάσιμος ήταν στις 21 Ιουνίου του 2012, εν μέσω δυσκολιών και για την Κυπριακή Οικονομία, η οποία λίγες μόνο μέρες μετά ζήτησε τη βοήθεια του μηχανισμού στήριξης της ευρωπαϊκής οικονομίας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, για να ανταπεξέλθει στη δύσκολη συγκυρία. Είναι η εποχή της κατάθλιψης στην Κύπρο.
Η ανασφάλεια κυριαρχεί και έχει φτάσει η εποχή που θα πρέπει η κοινωνία και η πολιτική σκηνή να αφομοιώσει όλα όσα διδάχτηκε από την τραγωδία. Η έκρηξη στο Μαρί οπωσδήποτε δεν προκάλεσε την οικονομική ύφεση στην Κύπρο, αλλά αποτέλεσε μέρος της, με το τεράστιο πλήγμα που προκλήθηκε στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή και το έκτακτο τέλος στους λογαριασμούς της ΑΗΚ, που επιβάρυνε τους ήδη ανασφαλείς από την ένταση της κρίσης του Ευρώ πολίτες. Ο κόσμος της Κύπρου μοιάζει μουδιασμένος ένα χρόνο σχεδόν μετά την φονική έκρηξη.
Οι πιέσεις για τον πολιτικό κόσμο μοιάζουν ασφυκτικές τη στιγμή που μόλις πριν λίγες ημέρες απορρίφθηκε το αίτημα συγγενών των θυμάτων για άρση της ασυλίας του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να δικαστεί και εκείνος, πράγμα που δε γίνεται να υλοποιηθεί, εφόσον ο Δημήτρης Χριστόφιας εκτελεί ακόμα τη θητεία του στον Προεδρικό θώκο.
Ο πόνος των συγγενών δεν απαλύνεται. Δε δύναται να απαλυνθεί με το χρόνο, όταν οι ζωές που κόπηκαν ήταν νεαρές και τρυφερές και γεμάτες δυνατότητες. Και είναι λογικό οι συγγενείς των θυμάτων να αναζητούν έναν επίλογο που να τους δικαιώνει. Όμως η επίρριψη των ευθυνών στον πολιτικό κόσμο για τη φονική έκρηξη είναι το πρώτο επιφανειακό συμπέρασμα. Το άλλο συμπέρασμα που αναδείχθηκε με τις επιπτώσεις του τραγικού αυτό δυστυχήματος είναι πως η χώρα μας ήταν επί χρόνια «απομονωμένη», επικεντρωμένη στα καθ’ υμάς, με προβλήματα την επίλυση των οποίων άφηνε για αργότερα, επηρεασμένη από το κλίμα της γενικής «προόδου και ευμάρειας». Η έκρηξη φυσικά και αποτέλεσε μια τεράστια χαρακιά στο σώμα της ήδη πληγωμένης Κύπρου, μέσα όμως από τη χαρακιά αυτή, ήρθαμε σιγά-σιγά αντιμέτωποι και με άλλα ζητήματα, ζητήματα που αφορούν τη θέση της Κύπρου στην παγκόσμια ιστορία που γράφεται συνέχεια, κάθε στιγμή, τη θέση της στην Ευρώπη της κρίσης, τη θέση της στη δυσπραγία των αγορών, τη θέση της στις διαπραγματεύσεις για το κυπριακό ζήτημα, που γνωρίζουν νέα κινητικότητα.
Η έκρηξη στο Μαρί και το σύννεφο που προκάλεσε λειτούργησε σαν ένα ξυπνητήρι, χωρίς τη δυνατότητα να πατήσουμε snooze και να κοιμηθούμε για λίγο ακόμα. Μας έκανε περισσότερο ενεργούς και περισσότερο συνειδητοποιημένους. Μας έκανε να αναζητάμε την αιτία και το αιτιατό, αλλά το κυριότερο μάς έκανε να μη στεκόμαστε στο τι πρόβλημα περνάμε, αλλά στο τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Η περσινή έκρηξη αδιαμφισβήτητα αποτέλεσε την σοκαριστική αρχή μιας νέας εποχής στην Κύπρο. Και δεδομένης της συγκυρίας με την ευρωπαϊκή προεδρία να μετρά μόλις μία εβδομάδα στο νησί, τις συνεχιζόμενες δυσκολίες, αλλά και τις δυνατότητες, για διαχείριση των προβλημάτων μέσω της ανάπτυξης, που προκύπτουν, μήπως ήρθε ο καιρός να περάσουμε από την κατάθλιψη στην μόνη κατάσταση που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε, κρατώντας τα διδάγματα του παρελθόντος, την Αποδοχή;
Επιτέλους μείωση του ειδικού τέλους της ΑΗΚ
Ένας χρόνος χρειάστηκε για να αποφασίσει η ΡΑΕΚ να μειώσει το ειδικό τέλος που επιβλήθηκε στους πολίτες για την κατανάλωση ρεύματος, μετά τη φονική έκρηξη στο Μαρί. Έτσι σύμφωνα με ανακοίνωσή της, μετά τη συνεδρία της 28ης Ιουνίου του 2012, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αποφάσισε τη μείωση του ειδικού τέλους από 6,96% σε 5,75%.
Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρει μεταξύ άλλων: «επιβάλλεται αναθεωρημένη έκτακτη προσαύξηση στον τελικό λογαριασμό όλων των καταναλωτών ηλεκτρισμού προ της επιβολής ΦΠΑ, ύψους 5,75%, αντί 6,96% που είχε επιβληθεί με την Απόφαση με αριθμό 635/2012. Δεύτερον, η επιβολή της αναθεωρημένης προσαύξησης θα εφαρμοστεί στις τιμολογήσεις των κατηγοριών καταναλωτών με μηνιαία καταμέτρηση, οι μετρήσεις των οποίων θα αρχίσουν να καταγράφονται από το τέλος του μηνός Ιουλίου 2012, και των καταναλωτών με διμηνιαία καταμέτρηση, οι μετρήσεις των οποίων θα αρχίσουν να καταγράφονται από την 1η Αυγούστου 2012.
Τρίτον, το νέο μέτρο θα ισχύει για δέκα συνεχόμενους ημερολογιακούς μήνες για όλους και για τον κάθε ένα καταναλωτή ξεχωριστά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία έναρξης καταγραφής των μετρήσεων του κάθε καταναλωτή.
Τέταρτον, η ΡΑΕΚ αποφάσισε τον τερματισμό της έκτακτης προσαύξησης του 6,75% για τον κάθε ένα καταναλωτή ξεχωριστά από την ημερομηνία εφαρμογής της νέας έκτακτης προσαύξησης του συγκεκριμένου καταναλωτή.
Η ΡΑΕΚ, θα παρακολουθεί και θα ελέγχει πάνω σε συνεχή βάση την εφαρμογή αυτής της απόφασης και διατηρεί το δικαίωμα όπως διαφοροποιήσει το ύψος της προσαύξησης και επεκτείνει ή περιορίσει τη διάρκεια εφαρμογής της απόφασης, ανάλογα με τα αποτελέσματα και τις συνθήκε
της Λίας Παπαϊωάννου
0 comments