Γονείς: "Οδηγίες Χρήσης"

Οι γονείς παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή  του παιδιού, διαμορφώνουν την προσωπικότητά του, συμβάλλουν στη γνωστική και συναισθηματική του ανάπτυξη και βοηθούν στη μετάβαση του παιδιού από τη βρεφική ηλικία στην ωριμότητα. Τόσα χρόνια στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, εκπαιδευόμαστε  για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες της δουλειάς μας, αλλά ποτέ κανένας δε μας «εκπαίδευσε», για να ανταποκριθούμε στο ρόλο του γονέα, έτσι ώστε  να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σωστά, προάγοντας την ψυχική τους υγεία. Δεν υπάρχουν οδηγίες ή συνταγές για τον πιο σημαντικό και το μοναδικό ρόλο που εφ’ όρου ζωής θα έχουμε. Υπάρχουν όμως κάποιες βασικές αρχές που στηρίζουν το γονεϊκό ρόλο. Μερικές από αυτές είναι οι εξής:

Άνευ όρων αγάπη
Το πιο σημαντικό και το πιο σπουδαίο από όλα είναι να αγαπάμε τα παιδιά και να το δείχνουμε σε αυτά  με κάθε δυνατό τρόπο. Να λέτε στα παιδιά ότι τα αγαπάτε, να τα φιλάτε και να τα αγκαλιάζετε συχνά. Είναι πάρα πολύ σημαντικό το παιδί να νιώθει ότι περιβάλλεται από αγάπη  και ασφάλεια και να νιώθει επιθυμητό και ξεχωριστό μέλος της οικογένειας. Δε χρειάζεστε κανένα απολύτως λόγο να αγαπάτε το παιδί σας, πέραν του γεγονότος ότι είναι δικό σας. Μη φοβερίζετε το παιδί ότι δε θα το αγαπάτε, αν δε φάει το φαγητό του ή ότι το αγαπάτε, γιατί είναι φρόνιμο. Το παιδί πρέπει να νιώθει ότι δεν υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις για την εξασφάλιση της αγάπης από τους γονείς του.

Επικοινωνία
Η σωστή επικοινωνία είναι το κλειδί της επιτυχίας σε κάθε είδους σχέση, μη εξαιρουμένης αυτής του γονέα με το παιδί. Επικοινωνία με το παιδί σημαίνει να το ρωτά ο γονιός πώς ήταν η μέρα στο σχολείο, να μάθουν να μιλούν με συναισθήματα και να συντονίζεται ο ένας με τις ανάγκες του άλλου. Όταν το παιδί θέλει να σας μιλήσει, τα παρατάτε ΟΛΑ. Δώστε στο παιδί την αμέριστη προσοχή σας. Μην το διακόπτετε και μην το κριτικάρετε. Επικεντρωθείτε στο να κατανοήσετε το παιδί, παρά στο να του προσφέρετε συνεχώς συμβουλές. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μιλούν για τα συναισθήματά τους και να επεξεργάζονται τα προβλήματά τους.      

Αφιερώστε χρόνο
Καθιερώστε κάποιες ώρες της μέρας αποκλειστικά στα παιδιά σας. Το ξέρω ότι λόγω του βεβαρυμμένου προγράμματος και των ατέλειωτων δουλειών του σπιτιού σάς φαίνεται δύσκολο, αλλά είναι υψίστης σημασίας για την ψυχική υγεία των παιδιών σας. Η λέξη κλειδί είναι ποιοτικός χρόνος και όχι ποσοτικός. Μπορεί να είστε όλη μέρα με το παιδί, αλλά να μην έχετε μαζί του ούτε μια ώρα ποιοτικού χρόνου, απλά να συνυπάρχετε στο ίδιο σπίτι. Πρέπει να δαπανάτε χρόνο ξεχωριστά με κάθε ένα από τα παιδιά σας. Τα παιδιά  χρειάζονται κάποια ώρα με τη μαμά και τον μπαμπά,  για να την ξοδέψουν σε δραστηριότητες που απολαμβάνει το παιδί. Πέστε στο πάτωμα με τα παιδιά για παιχνίδι, έστω και για μια ώρα. Συνεργαστείτε μαζί τους για τον προγραμματισμό δραστηριοτήτων και εκδρομών.
Βάλτε όρια

Πολλές φορές οι γονείς επειδή νιώθουν τύψεις, γιατί δεν περνούν πολύ χρόνο με τα παιδιά τους, λόγω άλλων υποχρεώσεων ή στην περίπτωση χωρισμένων γονιών, για να αντισταθμίσουν τα όποια αρνητικά συναισθήματα του παιδιού, δε λένε ποτέ όχι στα παιδιά. Με άλλα λόγια, οι γονείς δε βάζουν όρια και χειραγωγούνται από τα ίδια τους τα παιδιά. Ειδικά στην περίπτωση των διαζευγμένων γονιών, χρειάζεται ιδιαίτερος χειρισμός και η θέσπιση ορίων γίνεται ακόμα πιο σημαντική, γιατί το παιδί διαισθάνεται την αδυναμία και το εκμεταλλεύεται. Η αλήθεια είναι πως τα όρια καθοδηγούν και καθησυχάζουν τα παιδιά. Η σταθερότητα δεν είναι αυστηρότητα και οι γονείς πρέπει να μάθουν να λένε όχι σε όλες τις ηλικίες, χωρίς ενοχές. Τα όρια σημαίνουν καθοδήγηση και τα σαφή όρια πειραματισμός σε πλαίσια. Σκοπός των ορίων είναι να προστατέψουν το παιδί, να μάθουν τα παιδιά να ξεχωρίζουν τι είναι αποδεκτό στην οικογένεια και στην κοινωνία και τι όχι. Επίσης,  το παιδί μαθαίνει ότι τα δικά του δικαιώματα σταματούν εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα των άλλων. Οι γονείς πρέπει να αποφασίσουν από κοινού ποια θα είναι τα όρια και οι κανόνες στο σπίτι, για θέματα που αφορούν τον ύπνο, το μπάνιο, το παιχνίδι και το διάβασμα των παιδιών. Σε αντίθετη περίπτωση, τα παιδιά νιώθουν μπερδεμένα και δεν ξέρουν ποιο μέρος να πάρουν. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει συνεννόηση και συντονισμός, έτσι ώστε ο ένας γονιός να μην ακυρώνει τον άλλο στα μάτια του παιδιού.
Μη συγκρίνετε το ένα παιδί με το άλλο

Ένα συχνό λάθος που κάνουν συνήθως οι γονείς είναι να συγκρίνουν το ένα παιδί με το άλλο ή δεν είναι λίγες οι φορές που το συγκρίνουν με ένα παιδί του φιλικού ή συγγενικού τους περιβάλλοντος. Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, μοναδικό με κάθε έννοια. Το κάθε παιδί έχει τις δικές του ικανότητες, κλίσεις, αλλά και αδυναμίες. Δεν υπάρχει λόγος να  υποδεικνύετε συνέχεια στο παιδί σας τις αδυναμίες και τις διαφορές του από τα άλλα παιδιά, γιατί το μόνο που πετυχαίνει η άστοχη σύγκρισή σας είναι συναισθήματα ανεπάρκειας και ανικανότητας στο παιδί. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν τα δικά τους ταλέντα και δυνατά σημεία και  επιβραβεύστε τα για την προσπάθεια και τα επιτεύγματά τους. 

Έλενα Σουρουλλά Kay - Ψυχολόγος, Ειδ. Ψυχοθεραπεύτρια