Δημήτρης Βερύκιος: "Είμαι ένας επιζών του μεγάλου πάθους"
Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις ανθρώπους, ποτέ δεν ξέρεις τι θα συναντήσεις... Στη συνάντηση αυτή, λοιπόν, η χροιά της συζήτησης με έσπρωξε, με μια απλή κίνηση, να κλείσω το σημειωματάριό μου· το έκανα πέρα και συνέχισα…
Ε: Για τον έρωτα είπες ζούσες, ζεις, θα ζεις, μ’ αυτόν αναπνέεις…
Α:Μα υπάρχει σπουδαιότερο πράγμα; Είναι η κινητήριος δύναμη και αυτό δεν είναι μια ανακάλυψη, είναι η αλήθεια, είναι η ζωή αυτή. Απ’ αυτό δε γεννιόμαστε; Από έναν έρωτα – ή τουλάχιστον έτσι έπρεπε να’ ναι! Αλλά ακόμα κι όταν οι άνθρωποι δε νιώθουν έρωτα, να’ σαι σίγουρη ότι η στιγμή που ενώνεται ένα σπερματοζωάριο με ένα ωάριο είναι η εκρηκτική, η μοναδική στιγμή που το σύμπαν αποφασίζει να ενωθεί, δηλαδή που ερωτεύεται.
Ε:Ισχύει λοιπόν αυτό που λένε: ο έρωτας σβήνει και χάνεται;
Α:Όχι ο έρωτας ούτε σβήνει, ούτε χάνεται!
Ε:Αλλά;
Α:Αυτό που σβήνει και χάνεται είναι η καψούρα, είναι το πάθος. Είναι τα «ψευδοαισθήματα», όπως τα ονομάζω εγώ, που όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας τα έχουμε ζήσει. Ο πραγματικός έρωτας δε χάνεται, δε σβήνεται, συνεχίζει για πάντα, ακόμα κι αν δεν προσωποποιείται κάπου. Αν είναι ένας πραγματικός έρωτας, είναι βέβαιο ότι θα βρει τη διέξοδό του να γίνει μια αγάπη βαθιά και τότε σίγουρα δε σταματάει ποτέ, δεν τελειώνει.
Ε:Έρωτας και αγάπη πάνε παράλληλα;
Α:Όχι! Αυτή είναι ευχή. Αυτή είναι επιθυμία, η προσδοκία να πάνε παράλληλα. Βλέπεις μια ανάμιξη μεγάλης ευχαρίστησης και απόλαυσης, αλλά ταυτόχρονα κι ενός βάσανου, ενός πόνου μεγάλου, γιατί δεν πάνε μαζί. Γιατί, στην ουσία, έτσι όπως βιώνουμε εμείς τον έρωτα στον 20ό και 21ο αιώνα, δεν ερωτευόμαστε τον άλλο, ερωτευόμαστε το είδωλο του εαυτού μας μέσα στον άλλο, κάτι σαν το Νάρκισσο. Και τότε αργά ή γρήγορα – και συμβαίνει πάντα – πέφτουμε μέσα, ώστε να βρούμε το είδωλό μας και πνιγόμαστε μέσα σ’ αυτό. Αλλά αυτός δεν είναι ο σωστός έρωτας, αυτός είναι ο εσφαλμένος έρωτας.
Ε:Τι σημαίνει γυναίκα για σένα;
Α:Γυναίκα... Ναι... Ένας άνθρωπος που... Ένα είδος ανθρώπου που... Είναι μια κατάσταση που... (γέλια) Κοίτα, να σου απαντήσω ειλικρινά. Για μένα η γυναίκα είναι η ζωή μου. Ναι, ναι! Βγήκε αυθόρμητα. Θυμάμαι από μικρό παιδί, μεγάλωσα σε ένα χωριό στη Λευκάδα, που, ξέρεις, οι άντρες πήγαιναν στο καφενείο. Εμένα δε μ’ άρεσε να πηγαίνω στο καφενείο, δεν μπορούσα να μην υπάρχει παρουσία γυναίκας κάπου...
Ε:Θα έλεγες ότι το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα ισχύει;
Α:Το Οιδιπόδειο βέβαια, πια έχει αποδειχθεί κι επιστημονικά, σαφώς και ισχύει. Μην το περιορίσουμε, όμως, στη στενή του μορφή. Όπως περιγράφεται και μέσα στον «Οιδίποδα» του Σοφοκλή, από όπου ο Freud εξήγησε όλη την ανθρώπινη συμπεριφορά, όλη την ανθρώπινη ψυχολογία. Προφανώς δεν είμαι αυτός που θα δώσει σήμερα μια καινούργια αντίληψη και εξήγηση γι’ αυτό. Και ξέρεις, καλό θα είναι να μην αποφεύγουμε τα πράγματα που μοιάζουν να είναι κακά. Οι αρχαίοι είχαν μια λέξη, το «δαιμόνιον», όπως το αποκαλούσαν. Το δαιμόνιο ήταν ό,τι κουβαλάμε μέσα στην ψυχή μας, μέσα στο γονίδιό μας, μέσα στη διάθεσή μας την ώρα που γεννιόμαστε και που αυτό μάς σπρώχνει να ζήσουμε. Αυτό το δαιμόνιο πρέπει να το αγαπήσουμε, να το αποδεχθούμε. Αργότερα έφτασε να γίνει δαίμονας παίρνοντας την κακή μορφή, όταν η χριστιανική ηθική επέβαλε άλλους κανόνες στη ζωή μας. Όταν αγαπήσουμε αυτό το δαιμόνιο, λοιπόν, τότε έχουμε τη λεγόμενη ευδαιμονία, μια καλή κατάσταση. Όταν δεν το αγαπήσουμε και το παρακάμψουμε, το αγνοήσουμε, το πολεμήσουμε, τότε αυτό θα γίνει κακοδαιμονία, θα ορμήσει να μας φάει. Για έναν απλό λόγο: γιατί αυτό είναι η ζωή. Αυτό είναι η ζωή. Να ζήσουμε, να αναπνεύσουμε, να χορέψουμε, να γελάσουμε, να επικοινωνήσουμε, να κλάψουμε, να πονέσουμε, αλλά αυτό όλο έχει μια προοπτική, ένα βάθος κι ένα συναίσθημα.
Εγώ λάτρευα τη μάνα μου. Μιας και μιλάω κι έχουμε κέντρο τη γυναίκα, θα μου επιτρέψεις να πω δυο λόγια. Ήταν ο πιο υπέροχος άνθρωπος που γνώρισα στη ζωή μου. Είχε τον τρόπο να σε αγγίζει με ένα χάδι της και να νιώθεις καλά. Γι’ αυτή δεν υπήρχε εμπόδιο, δεν υπήρχε δυσκολία, τα ξεπέρναγε όλα. Με το χαμόγελο, με τη θετική της στάση. Όσο για τη δική μου σχέση μαζί της, πρέπει να σου πω ότι μέχρι και που έφυγε απ’ τη ζωή, σε ηλικία 75 ετών, μου κράταγε πάντα το χέρι κι εγώ το δικό της. Πάντα. Και με φίλαγε στο στόμα. Μια αγρότισσα. Ένας αυθεντικός άνθρωπος. Αυτό εννοούσα όταν μιλούσα πριν για τον έρωτα, αυτό είναι έρωτας.
Η συγκίνησή του ήταν φανερή· και μεταδοτική. Έκλεισα το μαγνητοφωνάκι μου, αλλά η αντίδραση ήταν η εξής:
Πολλοί άνθρωποι καταπιέζουν τα συναισθήματά τους. Αισθάνονται ένα είδος ντροπής να μιλήσουν γι’ αυτά ή θεωρούν μαγκιά να είναι υπεράνω... Όχι, όχι. Όταν κάτι αξίζει στη ζωή, αξίζει και να σε συγκινεί. Κι αν δε σε συγκινεί, δεν αξίζει. Είτε αυτό είναι η μάνα σου, ένας έρωτας ή ένα λουλούδι, η βροχή που πέφτει τώρα έξω... Αν δε σε συγκινεί η ζωή, δε ζεις.
Ε:Ποια είναι η σχέση σου με τη Ρώμη;
Α:Στη Ρώμη βρέθηκα το ’96... με αφορμή μια ιταλική ταινία, με τίτλο ένα όνομα γυναικείο, ιταλικό, «Isotta». Και εκεί πέρασα, πράγματι, δύο χρόνια μιας συγκλονιστικής, ονειρεμένης εμπειρίας... Ταυτόχρονα, μου προέκυψε για μια ακόμη φορά ο έρωτας. Αυτή τη φορά ένας έρωτας που ούτε καν να τον περιγράψω δεν μπορώ. Με τη συμπρωταγωνίστριά μου, και είναι ενδιαφέρον να πω ότι για δύο μήνες δεν είχε γίνει τίποτα και την τελευταία μέρα των γυρισμάτων, άλλαξε ο κόσμος όλος... Μια ιταλίδα ηθοποιός, γνωστή στην Ιταλία. Και τότε αυτό με έκανε ουσιαστικά να χωρίσω με μια κοπέλα που ήμουν στην Αθήνα, μετά από πέντε χρόνια σχέσης, με την οποία υποτίθεται ότι θα πηγαίναμε για γάμο. Ήταν μια έκρηξη τρομερή. Έμεινα στη Ρώμη, έζησα μαζί της τον παράδεισο και την κόλαση. Με κάποιο τρόπο γίνονται αυτά, και τόσο, μάλιστα, που παραμέλησα και την ίδια μου τη δουλειά. Μάλιστα την ιστορία αυτή την έχει γράψει σε βιβλίο η ίδια και κυκλοφορεί στην Ιταλία και την Αγγλία, όχι με τα δικά μας ονόματα βέβαια. Είναι δύσκολο να περιγράψω αυτή την ιστορία. Είναι τα πράγματα που ξεφεύγουν απ’ τα όρια. Ζήσαμε εκτός ορίων, εκτός μέτρου.
Ε:Αυτό είναι έρωτας ή πάθος;
Α:Πάθος! Δεν είναι απαραίτητο να τα ξεχωρίζουμε. Εμπεριέχει το ένα το άλλο. Μίλησα στην αρχή για το γνήσιο έρωτα. Δε σημαίνει, όμως, ότι ο έρωτας ή το πάθος δεν υπάρχουν σε άλλες δόσεις. Αυτό βεβαίως έχει έρωτα μέσα του, αλλά πάνω απ’ όλα ήταν ένα πάθος. Μην ξεχνάς ότι το πάθος προέρχεται από τη λέξη πάσχω, υποφέρω, βασανίζομαι. Ήταν ένα πάθος. Τρομερό πάθος. Θυμάμαι, ρώτησαν την Isabelle Adjani, όταν είχε ζήσει έναν έρωτα με τον Daniel Day-Lewis, που είχε ως αποτέλεσμα ένα παιδί. Αυτός την παράτησε λίγες μέρες πριν γεννήσει. Γέννησε λοιπόν η Isabelle, μετά έπαθε κατάθλιψη που την παράτησε ο έρωτάς της, έμεινε κανένα χρόνο στην κλινική και όταν βγήκε, την πλησίασαν οι δημοσιογράφοι και τη ρώτησαν λοιπόν: «Τι σας έμεινε, κυρία Adjani, από αυτή την ιστορία; Τι μάθατε;» Και κοίταξε αυτή με ένα ύφος περίεργο και είπε: «Αγγλικά, έμαθα Αγγλικά». Λοιπόν, εγώ από αυτή την ιστορία έμαθα Ιταλικά, μιλάω άπταιστα Ιταλικά. Διότι, ξέρεις, όλη αυτή η τριβή μέσα από τον έρωτα και τη σχέση την έντονη, με έκανε πια υποχρεωτικά να μάθω τα Ιταλικά.
Ε:Εκτός από τη μαμά, εκτός από τη γυναίκα, τον έρωτα, τη σχέση, έχεις και τη μικρή σου κορούλα...
Α:Ε τώρα πού κτύπησες δηλαδή...! Η Νίνα μου, λοιπόν, η κόρη μου... Εγώ την έκανα σε μια στιγμή πραγματικής ερωτικής διάθεσης με τη γυναίκα μου. Με μια διάθεση ότι δεν κάνουμε ένα παιδί σαν κτήμα μας, αλλά επιτρέπουμε μέσα από αυτό τον έρωτά μας, μια ζωή να βρεθεί σε αυτό τον κόσμο και να ζήσει. Γι’ αυτό για το παιδί μας λέμε και συμφωνούμε, παρόλο που έχουμε χωρίσει με τη γυναίκα μου εδώ και ένα χρόνο, ότι δε θα το κάνουμε εμείς αυτό που θέλουμε το παιδί μας, θα γίνει αυτό που θέλει. Και επιτυγχάνεται με το να του δώσεις γρήγορα, αμέσως, δύο πράγματα απόλυτα και απεριόριστα: αγάπη και ελευθερία. Η Νίνα, λοιπόν, αυτή τη στιγμή είναι ο μεγάλος μου έρωτας, αν θες να το πούμε έτσι.
Έζησα με τη γυναίκα και πολλές φορές για τη γυναίκα. Αλλά όσα και να πεις και όσα κι αν νομίζεις ότι ξέρεις, φαίνεται, τελικά, μου γίνεται κι εμένα συνείδηση αυτό που άκουγα από άλλους ανθρώπους, πιο σοφούς και γνωστικούς από εμένα, «πάντα θα σου ξεφεύγει η πραγματική ουσία της γυναίκας, η πραγματική της ιδιότητα». Ίσως είναι αλήθεια αυτό που λένε: τη γυναίκα δε χρειάζεται να την περιγράψεις, ούτε να την καταλάβεις. Να τη ζήσεις. Εγώ ευτυχώς πρόλαβα και την έζησα και θα τη ζήσω και τη ζω. Αφηνόμουνα μέσα σε αυτό. Ναι... Δεν περιγράφεται η γυναίκα εύκολα. Την αισθάνεσαι. Την ώρα που σου μιλάει, καλύτερα να βλέπεις τα μάτια της, παρά να ακούς τι σου λέει, όχι γιατί δεν ξέρει τι λέει, αλλά γιατί είναι δύσκολο να αποκωδικοποιήσεις αυτά που λέει. Δεν είναι στη δική μας φύση και συμβατότητα των ανδρών. Οπότε καλύτερα δες τη στα μάτια, νιώσε την αύρα της και βάδισε μ’ αυτό.
.....Υπάρχει ένας τίτλος ιταλικού βιβλίου Va’ dove ti porta il cuore, Πήγαινε όπου σε πάει η καρδιά σου. Αν μπορούμε να δώσουμε μια συμβουλή, αυτή είναι η καλύτερη, γιατί εγώ αυτό έκανα πάντα. Όπου με πήγαινε η καρδιά μου. Δεν προγραμμάτιζα, δεν έκανα τίποτα, ήμουν ανοιχτός στο κάθε ενδεχόμενο της ζωής, του έρωτα, της γυναίκας.
Συνέντευξη: Ευαγγελία Δημητρίου
0 comments