Σπάει κάθε ρεκόρ η ανεργία…
Είναι γεγονός. Για δεύτερο μήνα στη σειρά, η χώρα φιλοξενεί στους καταλόγους των ανέργων της περισσότερους από 39.000 ανθρώπους. Το ποσοστό της ανεργίας κυμαίνεται περίπου στο 12,2% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας για το Νοέμβριο του 2012. Κι επειδή μάθαμε να λειτουργούμε με αριθμούς, αυτό το 12,2 % σημαίνει πως ανάμεσα στους εκατό γνωστούς μας, οι δώδεκα και πλέον ζουν εντός αυτού του εφιάλτη.
Ο καιρός που στην Κύπρο το ποσοστό της ανεργίας ήταν μονοψήφιος αριθμός και άγγιζε το 8.5% δεν είναι τόσο μακρινή, όσο θα νομίζαμε (Οκτώβριος 2011). Είναι μόλις πριν από ένα χρόνο. Στην Κύπρο η έκρηξη δεν ήρθε σταδιακά, δεν ήρθε ομαλά, όπως έγινε σε άλλα κράτη της Ευρώπης. Στη χώρα μας η ανεργία εκτινάχθηκε τους τελευταίους μήνες του 2012 όσο ποτέ. Και οι προβλέψεις δεν περιλαμβάνουν μείωση των ποσοστών, αντίθετα περιλαμβάνουν περαιτέρω αύξηση.
Αρκεί κανείς να δει τις εκτιμήσεις της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, για να καταλάβει πόσο διαφορετικό είναι το σκηνικό στους καταλόγους ανέργων το Νοέμβριο του 2012, σε σχέση με την ακριβώς προηγούμενη χρονιά. «Σε σύγκριση με το Νοέμβριο του 2011 σημειώθηκε αύξηση 7.696 προσώπων ή 24,2%, που αποδίδεται κυρίως στους τομείς του εμπορίου (αύξηση 1.625 ανέργων), των κατασκευών (αύξηση 1.343), των δραστηριοτήτων υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης (αύξηση 1.148), της μεταποίησης (αύξηση 792), της δημόσιας διοίκησης (αύξηση 626), καθώς επίσης και στους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας, όπου σημειώθηκε αύξηση 512 ανέργων», αναφέρει στο σημείωμά της η Στατιστική Υπηρεσία. Κατ’ ουσίαν περιγράφει ολόκληρους κλάδους εργασίας που καταρρέουν. Και μαζί τους καταρρέει ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Οι άνθρωποι πίσω από τα νούμερα.
Ποιο είναι το προφίλ των ανέργων;
Οι άνεργοι δεν είναι πια μια μακρινή κατηγορία, που δεν τύχαινε να γνωρίζουμε εκπροσώπους της. Είναι αρκετές πια οι οικογένειες που βλέπουν το εισόδημά τους να καταρρέει, υπό το βάρος της απώλειας μιας θέσης εργασίας. Αρκετές και οι οικογένειες που προσπαθούν να στηρίξουν τον αγώνα των παιδιών τους, να βρουν έναν τρόπο να μπουν ή να ξαναμπούν στο εργασιακό παιχνίδι.
Η Στατιστική Υπηρεσία παρέχει κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, σε σχέση με το πώς διαμορφώνεται το προφίλ του ανέργου της Κύπρου κατά το Νοέμβριο του 2012. Κατά επαγγελματική κατηγορία, οι περισσότεροι άνεργοι συγκεντρώνονται στην κατηγορία των καθαριστών, κλητήρων και ανειδίκευτων εργατών, που ανέρχονται στους 8.927, ενώ μεγάλος είναι ο αριθμός των ανέργων από τον τομέα υπηρεσιών και πωλητών (7.571), τομέας που πια στον καιρό της κρίσης, αντί να μετρά πωλήσεις και έσοδα, μοιάζει να μετρά λουκέτα και επακόλουθες απολύσεις.
Με βάση το μορφωτικό επίπεδο, οι περισσότεροι άνεργοι είναι απόφοιτοι μέσης γενικής εκπαίδευσης (16.105) και ακολουθούν αυτοί με στοιχειώδη εκπαίδευση (9.950). Μεγάλος αριθμός ανέργων (9.171) είναι άτομα με ανώτερη εκπαίδευση. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πως τα άτομα με εξειδίκευση στην εργασία τους δεν είναι μεν στο απυρόβλητο, αλλά εξακολουθούν να διατηρούν πλεονέκτημα στην ασφυκτικά κλειστή πια αγορά εργασίας, έναντι όσων έχουν λάβει μόνο τη μέση εκπαίδευση.
Συγκλονιστικά όμως είναι και τα στοιχεία που αφορούν στη διάρκεια της ανεργίας. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, 16.029 άτομα αναζητούν εργασία από 15 μέρες μέχρι 3 μήνες, ενώ για πάνω από δώδεκα μήνες ψάχνουν δουλειά 4.572 άτομα. Είναι οι λεγόμενοι μακροχρόνια άνεργοι κι είναι εκείνοι που χρειάζονται περισσότερο απ’ όλους την ανάπτυξη πολιτικών, που θα στηρίξουν την προσπάθειά τους στην απασχόληση, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Όνειρα, θα πει κανείς, στην κρίση του 2012, να σκέφτεται κανείς θέσεις εργασίας. Είναι δεδομένο όμως ότι εάν το θέμα της ανεργίας δε λυθεί άμεσα, σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης όσων εξακολουθούν να εργάζονται, η αλυσίδα της πραγματικής οικονομίας θα μείνει για καιρό σπασμένη.
Οι νέοι στο μάτι του κυκλώνα
Είτε επειδή έτσι μάθαμε, είτε εκ «φυσικής κατασκευής», όταν είμαστε νέοι ξεκινάμε με ορμή και με πολλά όνειρα. Γι’ αυτό το λόγο ίσως μας φαίνονται ακόμα πιο τραγικοί οι δείκτες της ανεργίας. Γιατί κάνουν τη μεγαλύτερη «διάκριση» εις βάρος των νέων. Η ανεργία στους νέους μεταξύ 15 – 24 ετών είναι στατιστικά διπλάσια από τη συνολική ανεργία. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Υπουργός Οικονομικών κος Βάσος Σιαρλή, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού της χώρας για το 2013: «Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012, ενώ η συνολική ανεργία έφθασε το 11,2%, η ανεργία στους νέους ξεπέρασε το 26%».
Ο αριθμός φαίνεται δυσθεώρητα υψηλός. Ο απλός αυτός αριθμός αφορά περισσότερο από το ένα τέταρτο της νεολαίας, που περιμένει μία ευκαιρία για να μπει στον παραγωγικό ιστό της χώρας.
Αν δε, αναλογιστεί κανείς πως στατιστικά μιλούμε μόνο για τις εγγραφές στους καταλόγους ανεργίας και όχι για το συνολικό πραγματικό αριθμό των ανέργων, που μπορεί να είναι και μεγαλύτερος, δεν μπορεί παρά να νιώσει την ήδη σκούρα εικόνα του μέλλοντος να γκριζάρει ακόμα περισσότερο.
Το Νοέμβριο, πάντως, σύμφωνα με τα δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, οι νέοι της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας παρέδωσαν τα πρωτεία στην αμέσως επόμενη, την πλέον παραγωγική ομάδα του πληθυσμού της χώρας. Συγκεκριμένα, οι περισσότεροι άνεργοι που καταγράφηκαν από τους καταλόγους ανεργίας το Νοέμβριο του 2012 είχαν ηλικία 30-39 (9.141), ενώ ακολουθούσαν οι ηλικίες 50-59( 8.057) και οι ηλικίες 40-49(8.057).
Ανάσα σημαντική για την ηλικιακή ομάδα των 15 – 24, που όμως δεν αναιρεί την εικόνα του εξαμήνου που μετέφερε στο κοινοβούλιο ο Υπουργός Οικονομικών.
Οι δυσοίωνες προβλέψεις
Ο Υπουργός Οικονομικών στη Βουλή δε στάθηκε μόνο στο «χάσμα των γενεών» που παρουσιάζουν οι υπάρχοντες δείκτες ανεργίας. Προχώρησε και σε προβλέψεις για την εξέλιξη του ζητήματος, που κάθε άλλο παρά αισιόδοξες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν.
«Ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης επιδείνωσης της οικονομίας, το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παρουσιάσει περαιτέρω επιδείνωση και να ανέλθει γύρω στο 13,7% του εργατικού δυναμικού το 2013», δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών.
Για την αντιμετώπιση της διόγκωσης του αριθμού των ανέργων, όπως ενημέρωσε το κοινοβούλιο ο Υπουργός, η κυβέρνηση εφάρμοσε το 2012 το έκτακτο σχέδιο για παροχή κινήτρων, για πρόσληψη ατόμων που ανήκαν στο group των μακροχρόνια ανέργων και μάλιστα της νεαρής ηλικιακά ομάδας των 15 – 24 ετών. Για τις ευπαθείς ομάδες συνεχίστηκαν τα προγράμματα παροχής κινήτρων για εργοδότηση. Σύμφωνα με τον κο Σιαρλή, συνολικά, περίπου εννιά χιλιάδες άνεργοι τοποθετήθηκαν σε θέσεις εργασίας. Όμως, όπως φαίνεται από τη στατιστική αποτύπωση της ανεργίας της Κύπρου, αυτές οι κινήσεις δεν είναι αρκετές.
Ακολουθώντας το ευρωπαϊκό παράδειγμα
Η Κύπρος του 2012, αυτή της μεγάλης ανεργίας και του ακόμα μεγαλύτερου χάσματος ανάμεσα στην ανεργία των νέων και των υπόλοιπων ηλικιακών ομάδων του πληθυσμού, δεν αποτελεί εξαίρεση ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, που μαστίζονται από την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat, o μέσος όρος ανεργίας στην Ευρωζώνη των 17 (όπου περιλαμβάνονται και η Ελλάδα και η Κύπρος) κυμάνθηκε στο 11.7% τον Οκτώβριο του 2012, κατά μέσο όρο. Όπως φαίνεται από την έκθεση της Eurostat, τόσο η Ελλάδα, όσο και η Κύπρος σημείωσαν τις μεγαλύτερες ετήσιες αυξήσεις της ανεργίας. Μαζί τους στο top 4 των μεγαλύτερων «εκρήξεων ανεργίας», η Ισπανία και η Πορτογαλία. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στις βαλτικές χώρες και συγκεκριμένα στην Εσθονία (στο 9,6% το Σεπτέμβριο από 11,5% ένα χρόνο πριν), στη Λιθουανία (12,4% από 14,2%) και τη Λετονία (14,2% από 15,7%).
Στην Ιταλία, η ανεργία των νέων (15 ως 24 ετών) τον Οκτώβριο εκτοξεύθηκε στο 36,5%. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό μετά το 1992. Σε επίπεδο – ρεκόρ για τη χώρα βρίσκεται και ο αριθμός των Ιταλών που δε διαθέτουν μόνιμη εργασία: σύμφωνα με το Istat, οι έχοντες εκ περιτροπής εργασία ανέρχονται 2.870.000.
Κοινό στις πέντε χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου (Ελλάδα, Κύπρος, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία) είναι το γεγονός ότι η νεανική ανεργία εμφανίζεται σχεδόν διπλάσια του ποσοστού της συνολικής ανεργίας. Η ανεργία των νέων στην Ευρωζώνη συνολικά, όπως σημειώνει η έκθεση της Eurostat, αυξήθηκε κατά 350.000 άτομα. Το μεγαλύτερο πάντως πρόβλημα στο ζήτημα της ανεργίας των νέων αντιμετωπίζει η Ελλάδα (57%), που κρατάει και τα «πρωτεία» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και η Ισπανία (55%), που ακολουθεί όχι από πολύ μακριά.
Η αυξητική τάση, που διαπιστώνει μέσα από την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων η Eurostat, σίγουρα δεν εκπλήσσει πολλούς πια. Ίσως και κανέναν. Ωστόσο θα έπρεπε να σημάνει σαν καμπανάκι αφύπνισης στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης. Τη στιγμή που η κρίση είναι δεδομένο ότι θα μαίνεται για καιρό ακόμα στην Ευρώπη και κυρίως στο Νότο, μήπως έχει έρθει η στιγμή να μπει και η πολιτική ανάπτυξης στην εξίσωση;
Οι φωνές στην Ευρώπη που ζητούν ανάπτυξη πληθαίνουν. Το ζήτημα είναι κατά πόσο είναι διατεθειμένες οι ισχυρές δυνάμεις του Ευρωπαϊκού Βορά, που ακόμα δεν έχουν νιώσει τις συνέπειες της ανεργίας στην οικονομία, να τις προχωρήσουν. Κατά πόσο είναι διατεθειμένες να κατανοήσουν τα προβλήματα των λαών των χωρών που η ανεργία μαστίζει τους ανθρώπους, τους απογυμνώνει από την καταναλωτική τους δύναμη, την ποιότητα ζωής τους και τελικά από την αξιοπρέπειά τους. Και να κατανοήσουν πάνω απ’ όλα ότι η ανεργία στις χώρες τις οποίες προτίθεται η Ευρώπη να στηρίξει και να αναδιαρθρώσει, αφήνει τις πληγωμένες οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου να σέρνονται με δεκανίκια. Ακόμα κι αν τα δεκανίκια τους είναι τελευταίας Ευρωπαϊκής τεχνολογίας, οι οικονομίες δε θα παύουν να σέρνονται…
Καζάνι που βράζει…
Οι συνεχείς κινητοποιήσεις των τελευταίων ημερών θυμίζουν σκηνικό… Ελλάδας στην Κύπρο. Συνεπεία της συνεχιζόμενης οικονομικής ανασφάλειας, της αυξανόμενης ανεργίας, αλλά και των πρώτων νομοσχεδίων που ψηφίζονται υπό τη σκέπη του μνημονίου, φέρνοντας μειώσεις σε μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, που θα «παρασύρουν» πιθανώς και τους μισθούς του ιδιωτικού, η κοινωνία μοιάζει με καζάνι που βράζει έτοιμο να ξεχειλίσει.
Την περασμένη εβδομάδα το «δελτίο απεργιών» είχε στο πρόγραμμα τα άτομα με αναπηρίες, τους κάτοικους των ορεινών κοινοτήτων, αλλά και τους κάτοχους αξιόγραφων. Ανοικτό είχε μείνει το παράθυρο, μέχρι την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές, για απεργία των εκπαιδευτικών, αλλά και για τις μεγάλες αντιμνημονιακές στάσεις εργασίας και διαδηλώσεις των ΣΕΚ και ΠΑΣΥΔΥ.
Το όχι στην ανεργία, στις κραυγές κάθε διαδηλωτή, αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο ότι τα πράγματα έχουν φτάσει αρκετά κοντά στα όρια της κοινωνίας, που έχει κληθεί να αποδείξει μήνα το μήνα, στατιστική τη στατιστική, τις αντοχές της.
Της Λίας Παπαϊωάννου
0 comments