Λύκε, λύκε είσαι εδώ;

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο «κακός ο λύκος» ξεπηδά μέσα από τα παραμύθια και «τρυπώνει» στη ζωή των μικρών μας παιδιών… Επειδή, όμως, είναι αδύνατο να βρισκόμαστε 24 ώρες το 24ωρο στο πλευρό τους, είναι πολύ σημαντικό να τους μάθουμε από νωρίς πώς μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους, ακόμα κι όταν δεν είμαστε εμείς κοντά τους.

Πρώτα απ’ όλα δε μιλάμε ΠΟΤΕ σε ξένους…
…αυτή, είναι η πρώτη συμβουλή που σπεύδουμε να δώσουμε στα παιδιά μας. Κι όμως, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, οι «γνωστοί» πολλές φορές αποδεικνύονται πιο άγνωστοι κι από τους ξένους! Βάσει συγκεκριμένων στοιχείων, το 80% των περιπτώσεων παιδικής βίας και σεξουαλικής κακοποίησης προέρχεται από άτομα γνωστά στο οικογενειακό περιβάλλον και στο ίδιο το παιδί. Όσο φοβερό κι αν ακούγεται αυτό, η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να προστατεύσουμε τα μικρά μας. Μέσα από συζητήσεις, παραδείγματα, ακόμα και παραμύθια μπορούμε να τα αφυπνίσουμε, χωρίς, όμως, να τα τρομοκρατήσουμε.

Από ποια ηλικία, όμως, μπορούμε να ξεκινήσουμε να μιλάμε στα παιδιά για το συγκεκριμένο θέμα και τι είναι σε θέση να ακούσουν και να καταλάβουν σε κάθε μία από αυτές;

3-5 ετών:
Ξεκινάμε με απλούς, αλλά βασικούς, κανόνες:
•    δε μιλάμε σε ξένους - δηλαδή σε άτομα που βλέπουμε πρώτη φορά, δεν ξέρουμε το όνομά τους, δεν έχουμε παίξει μαζί τους, δεν έχουμε πάει σπίτι τους και δεν έχουν επισκεφτεί το δικό μας.
•    δεν επιτρέπουμε ποτέ και για κανένα λόγο να μας αγγίξει κάποιος σε κάποια μέρη του σώματός μας. Ποια είναι αυτά; Όσα καλύπτει το φανελάκι και το εσώρουχό μας!
•    όταν χτυπάει το κουδούνι, δεν ανοίγουμε ποτέ την πόρτα, αν δε ρωτήσουμε ποιος είναι, ούτως ώστε να σιγουρευτούμε ότι γνωρίζουμε καλά τον επισκέπτη.
•    ποτέ, μα ποτέ, δε δεχόμαστε να μας συνοδεύσει ένας άγνωστος από τον παιδικό σταθμό στο σπίτι.
•    δε δεχόμαστε κεράσματα και δώρα από ανθρώπους που δε γνωρίζουμε καλά.
•    όταν πηγαίνουμε για ψώνια, δεν απομακρυνόμαστε ποτέ από τη μαμά ή τον μπαμπά.

Extra tip: Ένα κλασικό παραμύθι, π.χ. «Η Κοκκινοσκουφίτσα», ή «Η Χιονάτη», είναι ό,τι πρέπει για να πετύχουμε το στόχο μας. Το διαβάζουμε, λοιπόν, στο μικρό μας και μέσα από διάφορες ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την ιστορία, του εξηγούμε τι σημαίνει «δε μιλάμε σε ξένους» και του μιλάμε για τον κίνδυνο που μπορεί να παραμονεύει, ακόμα κι όταν εμείς δεν τον βλέπουμε… Π.χ. Ο κακός ο λύκος ντύθηκε γιαγιά, αλλά παρέμεινε κακός… Η κακιά μάγισσα μεταμορφώθηκε σε καλή γιαγιούλα, πρόσφερε ένα μήλο στη Χιονάτη, όμως δεν της έκανε καλό…

5-7 ετών:
Γινόμαστε πιο συγκεκριμένοι σε κάποια πράγματα:
•    ανάμεσα στους «ξένους» στους οποίους δε μιλάμε, υπάρχουν και κάποιοι «ασφαλείς» ξένοι, στους οποίους μπορούμε και πρέπει να μιλάμε όποτε έχουμε ανάγκη. Οι αστυνομικοί, οι υπάλληλοι ενός καταστήματος, οι δάσκαλοι του σχολείου μας, οι μαμάδες με τα παιδάκια, είναι κάποια από τα άτομα στα οποία μπορούμε να απευθυνθούμε, αν κάποια στιγμή χρειαστούμε βοήθεια ή χάσουμε τον προσανατολισμό μας.
•    Έχουμε πάντα εύκαιρο το τηλέφωνο της μαμάς και του μπαμπά για οτιδήποτε χρειαστούμε.
•    Περπατάμε παρέα με τους φίλους μας και παίζουμε πάντα σε ομάδες στο πάρκο. Δεν απομακρυνόμαστε ποτέ από την παρέα μόνοι μας, για να πιάσουμε το τόπι, να κρυφτούμε, κτλ.
•    Δε διστάζουμε να πούμε «όχι», ακόμα και να φωνάξουμε, αν κάποιος πάει να μας πιέσει να τον ακολουθήσουμε ή να κάνουμε κάτι που δε θέλουμε - είτε είναι γνωστός, είτε άγνωστος.

Extra tip: Μπορούν να εκμυστηρευτούν τα πάντα στη μαμά και τον μπαμπά! Ό,τι κι αν γίνει, όποιος κι αν τα πλησιάσει ή τα φοβερίσει, η μαμά και ο μπαμπάς μπορούν να τον αντιμετωπίσουν!


Μόνο για γονείς!
1.    Παροτρύνουμε το εκπαιδευτικό προσωπικό του παιδικού σταθμού ή του σχολείου να αφιερώσει μία μέρα, ούτως ώστε να ενημερώσει τα παιδιά μέσα από παιχνίδια, δραστηριότητες και έντυπο υλικό σχετικά με το θέμα αυτό.
2.    Είμαστε ενήμεροι σχετικά με το πού βρίσκονται τα παιδιά μας κάθε στιγμή και λεπτό της ημέρας και ποιος τα προσέχει.
3.    Δεν παραλείπουμε να μιλήσουμε στα παιδιά για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει το διαδίκτυο.
4.    Υποδεικνύουμε στα μικρά μας κάποια ασφαλή μέρη, τα οποία μπορούν να επισκέπτονται και να παίζουν ανέμελα, καθώς επίσης και τον πιο ασφαλή δρόμο, τον οποίο θα πρέπει να ακολουθούν για να επιστρέψουν στο σπίτι μαζί με τα φιλαράκια τους.
5.    Προσπαθούμε να περνάμε όσο το δυνατό περισσότερο ποιοτικό χρόνο μαζί με τα παιδιά μας. Έτσι, δε θα νιώσουν ούτε λεπτό την ανάγκη να αναζητήσουν την προσοχή κάποιου άλλου ενήλικα.
6.    Τα ενθαρρύνουμε να εμπιστεύονται το ένστικτό τους. Όταν νομίζουν πως κάτι δεν πάει καλά και νιώθουν άβολα με έναν άνθρωπο, το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να φύγουν κατευθείαν από κοντά του.
   


Αθηνά Βαλανίδου -(ΒΑ)  Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης, (ΜΑ) Ειδική Εκπαίδευση, (ΜΑ) Journalism and Management