“What happens in Ayia Napa, stays in Ayia Napa”

Η τελευταία τουριστική σεζόν εκτός από κέφι έβριθε και από κάτι ακόμα, κάτι σκοτεινό. Από τις καταγγελίες τουριστριών για βιασμούς. Όταν ένας τόπος διαφημίζεται ως ο παράδεισος του δίπτυχου sex & booze στο εξωτερικό, καταγγελίες σαν αυτές συσσωρεύονται στο δρόμο τους προς τη δικαιοσύνη. Δυστυχώς!

Στη Λεμεσό και την Αγία Νάπα, τις τελευταίες εβδομάδες του Αυγούστου έγιναν δύο ακόμη καταγγελίες τουριστριών για βιασμό. Στην πρώτη περίπτωση επρόκειτο για μια 32χρονη Ρωσίδα τουρίστρια, που φέρεται να βιάστηκε στην περιοχή της Γερμασόγιας από 47χρονο Κύπριο. Στη δεύτερη, ήταν μια 19χρονη Βρετανίδα που περνούσε στην Αγία Νάπα το καλοκαίρι της δουλεύοντας, όπου σύμφωνα με καταγγελία της, 6 άγνωστοι την ακινητοποίησαν κι ένας από αυτούς τη βίασε. Πόσο όμως ο βιασμός την καλοκαιρινή περίοδο, σε τουριστικά μέρη που είναι γνωστά για έναν «ξέφρενο» τρόπο διασκέδασης από τους τουρίστες, σοκάρει σαν τίτλος ειδήσεων; Η αλήθεια είναι πως προκαλεί λιγότερο ενδιαφέρον στο μάτι του αναγνώστη και του τηλεθεατή απ’ ό,τι θα έκανε γενικά. Από τη μια, όπως και οτιδήποτε δεν αφορά ντόπιο πληθυσμό, μας μοιάζει σαν να συμβαίνει κάπου μακριά μας. Μήπως όμως αυτή η αίσθηση εντείνεται γιατί ήδη γνωρίζουμε πως τουριστικές περιοχές της Κύπρου, όπως η Αγιά Νάπα, βρίσκονται στους top προορισμούς  για όσους επιθυμούν αλκοόλ και σεξ μέχρι τελικής πτώσης; Και το κυριότερο ποια είναι η στάση που κρατούμε όλοι μας ως τόπος φιλοξενίας απέναντι τόσο στη φήμη μας αυτή, όσο και στους ίδιους τους επισκέπτες μας;

Με τη φράση what happens in Ayia Napa stays in Ayia Napa (ό,τι γίνεται στην Αγία Νάπα μένει στην Αγία Νάπα), αντιμετωπίζει η βρετανική κυρίως νεολαία το ενδεχόμενο των διακοπών της στην Κύπρο. Και πώς να μην το κάνουν άλλωστε, όταν μια απλή περιήγηση στο internet μάς δείχνει ότι η Αγία Νάπα θεωρείται ο παράδεισος του clubber, που θέλει να νιώσει ελεύθερος να πιεί μέχρι τελικής πτώσεως, φλερτάροντας (και όχι μόνο) χωρίς σταματημό. Η ευθύνη όμως των τουριστικών πρακτόρων του εξωτερικού σταματά ακριβώς εκεί, σε όσα υπόσχονται. Η δική μας ευθύνη ξεκινά στην εκπλήρωση των υποσχέσεων. Όποιος έχει περάσει ξημερώματα από τα club της περιοχής έχει δει τα αποτελέσματα αυτών των υποσχέσεων, αλλά και των δυνατοτήτων που δίνουμε για την εκπλήρωσή τους. Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι τα κέρδη είναι σημαντικός παράγοντας στις τουριστικές περιοχές που λειτουργούν μόνο για περιορισμένους μήνες και πρέπει να κάνουν το καλύτερο που μπορούν. Δεν αντιλέγει κανείς στο γεγονός πως ο καθένας πρέπει να έχει δικαίωμα στη διασκέδαση. Ωστόσο εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το πού τελειώνει η ελευθερία του τουρίστα – πελάτη που έχει πάντα δίκιο και πότε η συντήρηση ενός τέτοιου μύθου, όπως αυτού της Αγίας Νάπας, γίνεται επικίνδυνη τόσο για ανθρώπους, όσο και για την ίδια την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟ ΜΕΛΛΟΝ

Η επικινδυνότητα του μύθου αυτού στις πραγματικές διαστάσεις, αυτές της ανθρώπινης ζωής, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις καταγγελίες βιασμών που γίνονται κάθε καλοκαίρι. Σ’ αυτές που έγιναν και φέτος. Είτε οι θύτες ήταν Κύπριοι ,είτε ήταν επίσης τουρίστες, πάνω στα περιστατικά προβάλλονται οι συνέπειες του «μύθου» του καλοκαιρινού ξεσαλώματος των επισκεπτών του νησιού. Ακόμα κι αν οι πραγματικές προθέσεις των τουριστριών απέχουν πολύ από το μοντέλο του sex & booze, αυτό είναι κάτι που στην πραγματικότητα δε θα έχουν το δικαίωμα να εκφράσουν μπροστά στα στερεότυπα που έχουν καλλιεργηθεί στο μυαλό των θυτών τους για αυτές. Ο υπαρκτός αυτός κίνδυνος δεν είναι εύκολο να εξαλειφθεί ,ωστόσο ίσως να αμβλυνόταν με κάποια προσπάθεια αλλαγής της σταθερής «τουριστικής ταυτότητας» του νησιού τα τελευταία χρόνια.

Οι κίνδυνοι όμως αφορούν και την ίδια την τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Φέτος σημειώθηκε 4% άνοδος του τουρισμού, όπως προδίδουν τα στατιστικά στοιχεία, ωστόσο συγκριτικά με την περασμένη σεζόν, κατά την οποία σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 10,6%, διαφαίνεται μια κάμψη στην προτίμηση νέων τουριστών για την Κύπρο. Το γεγονός ότι περιοχές όπως η Αγία Νάπα, αλλά και η Λεμεσός σε ένα βαθμό, προωθούνται ως τουριστικός προορισμός σε Ευρωπαίους κυρίως, πολύ νεαρών ηλικιών πρέπει να κάνει τους ιδιοκτήτες τουριστικών επιχειρήσεων να αναρωτηθούν αν το συγκεκριμένο target group θα μπορεί να υποστηρίζει τουριστικά τη χώρα μας, καθώς η κρίση στην Ευρώπη αντί να μειώνεται, αυξάνεται και μάλιστα με ταχείς ρυθμούς. Ίσως θα έπρεπε η ανταγωνιστικότητά μας ως τουριστικός προορισμός, πέραν της φυσικής ομορφιάς του νησιού και τις πολυάριθμες παραλίες του, να στραφεί σε περισσότερο εναλλακτικά μονοπάτια που  θα έφερναν έναν άλλου είδους τουρισμό στο νησί (πχ. Αθλητικός τουρισμός, Αγροτουρισμός, Θαλάσσια πάρκα κτλ.), με περισσότερες προοπτικές για το ομολογουμένως δύσκολο μέλλον των επόμενων χρόνων.

Όταν προσελκύουμε ένα συγκεκριμένο είδος τουρίστα, πρέπει να έχουμε στο νου μας και τις συνέπειες. Οι οποίες έχουν γίνει και πολύ σοβαρότερες για άλλους παρόμοιους προορισμούς, λόγου χάρη στην Ελλάδα. Και τότε οι ζημίες που προκαλούνται είναι πολύ πιο ισχυρές για την κοινωνία απ’ ό,τι τα κέρδη μιας τουριστικής σεζόν, όπως θα μας αποδείξει μια ματιά στο πρόσφατο παρελθόν των εκεί παραδείσων του sex & booze.

ΑΛΛΑ ΜΕΡΗ, ΙΔΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Στο Φαληράκι της Ρόδου, μόλις πριν από λίγους μήνες, τρεις μεθυσμένοι Άγγλοι νεαροί έδωσαν στον ντόπιο πληθυσμό μαθήματα «Χουλιγκανισμού». Οι τρεις νεαροί εισέβαλαν διαδοχικά σε τρία μαγαζιά, προπηλάκισαν ιδιοκτήτες και πελάτες και τα έκαναν γυαλιά καρφιά, προκαλώντας σοβαρές ζημιές. Ωστόσο, μόνο ο ένας συνελήφθη!

Ο 23χρονος συλληφθείς και οι δυο φίλοι του, που αναζητούνται ,εισέβαλαν πρώτα σε ένα καμπαρέ και άρχισαν να σπάνε ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, χτυπώντας ταυτόχρονα τους θαμώνες. Αφού προκάλεσαν ζημιές ύψους 2.500 ευρώ, ο 23χρονος συνέχισε το «πρόγραμμά» του, αφήνοντας πίσω τους δύο φίλους του. Εισέβαλε σε ένα άλλο κατάστημα, χτύπησε χωρίς λόγο έναν πελάτη, προκάλεσε ζημιές ύψους 1.150 ευρώ και μετά μπήκε σε ένα διπλανό γραφείο ενοικίασης αυτοκινήτων, όπου χτύπησε με γροθιές τον ιδιοκτήτη τραυματίζοντάς τον και προκάλεσε ζημιές ύψους 1.200 ευρώ. Εκτός των οικονομικών ζημιών, μπορούμε εύκολα να φανταστούμε τον τρόμο που έσπειρε η συμμορία των τουριστών στο μεθυσμένο της πέρασμα.

Στο Λαγανά της Ζακύνθου τα πράγματα παίρνουν την κάτω βόλτα σε ό,τι αφορά στους βιασμούς. Υπάρχει μάλιστα ένα σοκάκι που, σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα SUN, αποκαλείται από τους Βρετανούς τουρίστες Rape Alley (Οδός βιασμού).

Πριν από λίγα χρόνια μάλιστα είχαν συμβεί και τα χειρότερα, αφού κοντά σε αυτήν την περιοχή είχε χάσει τη ζωή του από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ κατά την επίσημη εκδοχή, από εγκληματική ενέργεια κατά την εφημερίδα SUN, ένας 17χρονος Βρετανός τουρίστας (2008).

Κάθε χρόνο οι καταγγελίες βιασμών στο Λαγανά της Ζακύνθου παίρνουν σταθερά το δρόμο της δικαιοσύνης, όπως έγινε και πριν από λίγες εβδομάδες για μια 21χρονη Βρετανίδα, που κατήγγειλε 19χρονο συμπατριώτη της για βιαιοπραγία και εξαναγκαστική συνουσία.

Το ίδιο συμβαίνει και στα Μάλια της Κρήτης, όπου φέτος δύο Βρετανοί βίασαν συμπατριώτισσα τους 18χρονών, μάλιστα βιντεοσκοπώντας την πράξη τους υπό την επήρεια αλκοόλ. Πρόσφατα, στην ίδια περιοχή αναβίωσε στις δικαστικές αίθουσες και μία υπόθεση του 2008, οπότε 5 Βρετανοί είχαν ξυλοκοπήσει άγρια ένα συμπατριώτη τους, ο οποίος έπεσε σε κώμα και νοσηλεύτηκε στην Κρήτη για τρεις μήνες. Οι 5 Βρετανοί αφέθηκαν ελεύθεροι, καταβάλλοντας χρηματικές εγγυήσεις. 

Τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τα παραπάνω ενδεικτικά περιστατικά είναι λογικά. Και προκύπτουν πάντοτε με το συνδυασμό του αλκοόλ και την άγνοια κινδύνου της νεαρής ηλικίας. Ωστόσο, υπάρχει ένας παράγοντας που τα ενισχύει και που αναδεικνύει το πώς οι παραπάνω συμπεριφορές έχουν γίνει ένα τυπικό μοτίβο των τουριστικών αυτών προορισμών που αναφέρονται πιο πάνω. Η ατιμωρησία. Η λογική του «ο τουρίστας φέρνει λεφτά και κινεί την τοπική οικονομία» είναι που δημιουργεί το μοτίβο αυτό και που αντί να αναδεικνύει τους προορισμούς αυτούς, που κανείς τους δεν στερείται φυσικής ομορφιάς και υψηλών τουριστικών υπηρεσιών, αντίθετα τους κάνει απρόσιτους για τις υπόλοιπες ομάδες τουριστών, που ίσως θα ήθελαν να τα επισκεφτούν. Όταν εκ των προτέρων ο τουρίστας που βρίσκεται στις περιοχές αυτές, έχοντας αγοράσει ένα «πακέτο» απεριόριστης ελευθερίας ότι εκεί οι νόμοι και η αστυνόμευση υπάρχουν αλλά δεν εφαρμόζονται, πόσο πιο εύκολο είναι γι’ αυτόν να βιώσει το όνειρο που αγόρασε;

Είναι υποχρέωσή μας να φιλοξενούμε τους τουρίστες όσο καλύτερα μπορούμε και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό. Εμείς είμαστε υποχρεωμένοι για τη διασκέδαση τους, αλλά εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να τηρούμε ισότιμα τα όρια μεταξύ διασκέδασης και καταπάτησης των δικαιωμάτων των ελευθεριών και της ασφάλειας τόσο του ντόπιου πληθυσμού, όσο και των ίδιων, αφού στις περισσότερες των περιπτώσεων οι ίδιοι πέφτουν θύμα του ονειρικού παραδείσου των διακοπών τους. Ναι, είναι οι φιλοξενούμενοί μας, αυτοί που γυρίζοντας στις πατρίδες τους πρέπει να διαφημίσουν την Κύπρο για την επόμενη τουριστική σεζόν, αλλά δεν παύει εδώ να είναι το σπίτι μας και πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε αν θέλουμε οι φιλοξενούμενοί μας να ακολουθούν τους δικούς μας κανόνες, πράγμα που μέχρι τώρα μάλλον φαίνεται να έχουμε ξεχάσει στο βωμό του γρήγορου κέρδους.

SEX & BOOZE ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΟΘΟΝΗ

Ένας, κατά τους ταξιδιωτικούς πράκτορες της Βρετανίας, παραδεισένιος προορισμός για αλκοόλ και σεξ όσο αντέξει κανείς, τα Μάλια της Κρήτης, που προωθούνται ακριβώς όπως και η Αγία Νάπα στο εξωτερικό, βρήκε το δρόμο του για τις κινηματογραφικές αίθουσες.

Η Βρετανική κωμωδία «The Inbetweeners», του σκηνοθέτη Ben Palmer, που γυρίστηκε το 2011, παρουσιάζει τις περιπέτειες 4ων περιθωριακών στην πατρίδα τους Άγγλων που αποφασίζουν να ζήσουν το όνειρο των διακοπών στην Ελλάδα και φυσικά σε ένα μυθικό προορισμό, στα Μάλια. Όπως περιγράφουν στο τρέιλερ της ταινίας, είναι η ευκαιρία τους να ζήσουν διακοπές με σεξ, στήθη, αλκοόλ, σεξ, παραλίες, αλκοόλ και πάει λέγοντας.

Οι γερές δόσεις χιούμορ και οι τραγελαφικές καταστάσεις στις οποίες μπλέκουν οι τέσσερις φίλοι, που στην πατρίδα τους θεωρούνται freaks, φέρνουν το γέλιο που περιμένει κανείς όταν πατά το play στην ταινία, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορεί παρά να προβληματιστεί με το πόσο προφανές είναι για τους νεαρούς Ευρωπαίους ότι στα Μάλια, όπως και στο Λαγανά, όπως και στο Φαληράκι, όπως και στη γειτονιά μας στην Αγία Νάπα, μπορούν να ξεπεράσουν τα όριά τους και να ζήσουν το απόλυτο όνειρο της ελευθερίας, χωρίς κανείς και τίποτα να τους ενοχλήσει.

Της Λίας Παπαϊωάννου