Γυναίκα της Κίνας: Η χώρα των δισεκατομμυρίων σκοτώνει τα παιδιά της
Όχι και τόσο δημοκρατικό να πρέπει να παλέψεις, για να αποκτήσεις κάτι που δικαιωματικά σού ανήκει. Αλλά πώς μπορείς να μιλάς για δημοκρατία και δικαιώματα σε μια χώρα όπου ακόμα και ως όροι, οι λέξεις απαγορεύονται; Μέχρι πριν μερικές δεκαετίες, όλες οι δραστηριότητες των γυναικών της Κίνας ελέγχονταν από τα ανδρικά μέλη της οικογένειάς τους. Το κύριο καθήκον τους ήταν να αποκτήσουν αγόρι, ώστε να συνεχιστεί το όνομα της οικογένειας και περισσότερο αντιμετωπίζονταν ως «περιουσία» που μπορούσε να πωληθεί ή να ανταλλαχθεί, ανάλογα με την επιθυμία του άντρα. Ακόμα και αν αυτός πέθαινε, η χήρα συνέχιζε να αποτελεί ιδιοκτησία του, αφού δεν μπορούσε να ξαναπαντρευτεί.
Μέχρι την εποχή του Μάο Τσετούνγκ η θέση της γυναίκας ήταν αποκλειστικά στο σπίτι. Μαγείρεμα, καθάρισμα και το μεγάλωμα των παιδιών ήταν οι κύριες ασχολίες της, ενώ συνέχιζαν να ισχύουν αναχρονιστικές πρακτικές του 13ου αιώνα, όπως το δέσιμο των ποδιών.
Με δεμένα τα πόδια
Πρακτική που επινοήθηκε από τον 6ο αιώνα, αλλά έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής τον 13ο αιώνα. Η διαδικασία είχε ως εξής: Λύγιζαν το γυναικείο πόδι, «σπάζοντας» την καμάρα και τύλιγαν τα δάχτυλα των ποδιών κοντά στο πόδι. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούσαν μικρότερα στην όψη πόδια, με έντονη καμάρα. Η κοινωνία θεωρούσε τα μικρά πόδια στις γυναίκες ελκυστικά. Ειδικά παπούτσια δημιουργούνταν, για να τονίσουν την ομορφιά του δεμένου ποδιού. Η πρακτική γρήγορα έγινε νόρμα στον κινέζικο πολιτισμό και πλέον αποτελούσε προϋπόθεση για τη γυναίκα που έφτανε σε ηλικία γάμου. Με το χρόνο, διάφορες τελετουργίες αναπτύχθηκαν γύρω από την πρακτική. Σύμφωνα με την Dorothy Ko, καθηγήτρια Ιστορίας και Σπουδών Φύλου στο Κολλέγιο Barnard του Πανεπιστημίου Columbia, οι τελετουργίες αποτελούσαν κεντρικό σημείο της γυναικείας ταυτότητας και εορτασμό της επιδεξιότητας των γυναικών. Παρ’ όλο που τα μικρά πόδια θεωρούνταν όμορφα και πιο θηλυκά, η διαδικασία ήταν πολύ επίπονη και προκαλούσε σε πολλές γυναίκες την παραμόρφωση των ποδιών τους, καταδικάζοντάς τες έτσι στην ακινησία. Η απώλεια κινητικότητας εμπόδιζε τις γυναίκες στο να εκτελούν τις δουλειές του σπιτιού, χάνοντας έτσι την ικανότητά τους για την κυριότερη ασχολία τους. Το δέσιμο των ποδιών μετατράπηκε σε ένδειξη των γυναικών των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, αφού λίγες γυναίκες κατώτερων στρωμάτων ρίσκαραν να δέσουν τα πόδια τους. Στο 17ο και 18ο αιώνα η διαφορά στα κοινωνικά στρώματα μειώθηκε, αφού αρκετές γυναίκες της επαρχίας, μιμούμενες τις ελίτ των ανώτερων στρωμάτων, έδεναν τα πόδια τους.
Με την τεχνολογική ανάπτυξη της σύγχρονης εποχής, οι πολλαπλές εκθέσεις της πρακτικής, κυρίως μέσα από τους φωτογραφικούς φακούς, κατέστρεψαν το μυστήριο που περιέβαλλε την πρακτική. Το τέλος της έφτασε με το μεταρρυθμιστικό κίνημα, στο τέλος του 19ου αιώνα, οπόταν και έγινε η εισαγωγή στην κινεζική κοινωνία της Δυτικής ιδεολογίας, που συνηγορούσε στην ισότητα μεταξύ των φύλων, στον ελεύθερο γάμο και έρωτα, στις ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και στην αγορά εργασίας για τις γυναίκες. Από το 1949 η πρακτική απαγορεύτηκε για πάντα και παραμένει μέχρι σήμερα παράνομη. Σήμερα αποτελεί μονάχα υπενθύμιση της καταπίεσης των γυναικών, της απομόνωσης, του δεσποτισμού και της παράβλεψης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
« Η Απελευθέρωση της γυναίκας»
Μπορεί πλέον να συγκαταλέγεται στις επιτεύξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ). Από το 1949 και την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, έγιναν προσπάθειες να ενδυναμωθεί ο πολιτιστικός, κοινωνικός, οικονομικός και πολιτικός ρόλος των γυναικών. Η νέα κυβέρνηση έδωσε υπόσχεση να επιτύχει την ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα. Όλοι οι πολίτες, ανεξαιρέτου φύλου απέκτησαν το δικαίωμα στην εργασία και στο μισθό. Ο Μάο αναγνώρισε την αναγκαιότητα να μορφώσει και να εντάξει τις γυναίκες στο εργατικό δυναμικό του κράτους, όπως επίσης και στο στρατό.
Δόθηκε στις γυναίκες το δικαίωμα να αποφασίζουν μόνες τους ποιον θα παντρευτούν, θέτοντας παράνομους τους εξαναγκαστικούς γάμους, την πολυγαμία και διγαμία. Με τον καιρό αναγνωρίστηκε και νομικά το δικαίωμα του διαζυγίου, παρ’ όλο που χιλιάδες γυναίκες έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να πάρουν διαζύγιο ή αυτοκτόνησαν, όταν τους αρνήθηκε το δικαίωμα.
Σήμερα στις πόλεις έχουν αλλάξει αρκετά. Πλέον δεν αποτελεί αιτία σχολιασμού το να συζεί μια γυναίκα με έναν άντρα, ούτε και το αν βγαίνει έξω με φίλες της. Η κινεζική επαρχία, παρ’ όλ’ αυτά, εξακολουθεί να έχει τους δικούς της αυστηρούς κανόνες.
Η κινεζική κυβέρνηση συχνά δημοσιεύει εκθέσεις σχετικά με τις προόδους της χώρας, όσον αφορά στα δικαιώματα των γυναικών. Εκθέσεις όμως που προκαλούν τις αντιδράσεις του ΟΗΕ και των διαφόρων οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αφού βασίζονται σε νόμους που μπορεί να θεσπίστηκαν, ωστόσο δεν εφαρμόστηκαν ποτέ.
Μπορεί η εργασία και το δικαίωμα στην αμοιβή να κατοχυρώνεται από το νόμο, ωστόσο χιλιάδες γυναίκες, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, αναγκάζονται να εργάζονται αμισθί ή να εγκαταλείπουν το σπίτι, το σχολείο και την οικογένειά τους, να μένουν σε οικοτροφεία εργοστασίων και να δουλεύουν ατέλειωτες ώρες, υπό τραγικές συνθήκες εργασίας, για να ταΐσουν τους δικούς τους. Στην επαρχία ο κόσμος μαστίζεται από τη φτώχεια και την πείνα. Οι υποδομές είναι ελλιπείς σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων και των θεμάτων παιδείας και υγείας.
Οι απαγωγές γυναικών για σωματεμπορία δεν έπαψαν ποτέ να είναι σύνηθες φαινόμενο, η πορνεία έχει αναπτυχθεί σε τόσο βαθμό που πλέον αποτελεί βιομηχανία, ενώ τα ποσοστά των αγράμματων γυναικών εξακολουθούν να είναι πολύ ψηλά. Από το 1949 μέχρι και το 2008 καμία γυναίκα δεν κατάφερε να κατακτήσει κάποια από τα ανώτατα πολιτικά αξιώματα, ενώ η ανυπαρξία ευκαιριών, ειδικότερα στην επαρχία, είναι καθεστώς. Επομένως, είναι κάπως ουτοπικό να μιλά κάποιος για γυναικεία χειραφέτηση, υπό τέτοιες συνθήκες.
Πληθυσμιακός έλεγχος και πολιτική ενός παιδιού
Σε μια χώρα, όπου ο πληθυσμός αγγίζει το 1.3 δισεκατομμύρια κατοίκους, με τους περισσότερους απ’ αυτούς να ζουν στην απόλυτη ανέχεια, η εισαγωγή της πολιτικής του ενός παιδιού ανά οικογένεια φάνηκε ως η καλύτερη λύση στα μάτια της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Το μέτρο αποσκοπεί στον έλεγχο της αύξησης του πληθυσμού. Οι κριτικοί, όμως, της πολιτικής αυτής υποστηρίζουν πως είναι αναποτελεσματική και ηθικά αποδοκιμαστέα. Βάσει του σχεδίου, κάθε οικογένεια δικαιούται να φέρει στον κόσμο μόνο ένα παιδί, εκτός σε ειδικές περιπτώσεις. Για παράδειγμα, στις αγροτικές περιοχές ο νόμος προβλέπει πως επιτρέπεται η απόκτηση δεύτερου παιδιού, στην περίπτωση που το πρώτο παιδί του ζευγαριού είναι κορίτσι ή… άτομο με ειδικές ανάγκες. Εάν παραβλεφθεί ο νόμος και φέρουν στον κόσμο περισσότερα από όσα παιδιά δικαιούνται, τότε θα πρέπει να πληρώσουν βαριά πρόστιμα.
Διάφοροι οργανισμοί προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν πως το συγκεκριμένο μέτρο συμβάλλει στην αύξηση των αμβλώσεων και των βρεφοκτονιών, την εγκατάλειψη βρεφών και τις επιλεκτικές αμβλώσεις. Θεωρείται επίσης αιτία για τη φυλετική ανισορροπία που παρουσιάζεται στην Κίνα, αφού σε κάθε 100 κορίτσια αντιστοιχούν 118 αγόρια. Σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε από την Επιτροπή του Κρατικού Πληθυσμού και Οικογενειακού Προγραμματισμού, το 2020 υπολογίζεται πως θα υπάρχουν 30 εκατομμύρια άντρες περισσότεροι από τις γυναίκες, πράγμα που οδηγεί σε κοινωνική αστάθεια.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, ομάδα της επιτροπής Οικογενειακού Προγραμματισμού στην πόλη Puning, στην επαρχία Guangdong δρομολόγησε μια εκστρατεία, την αποκαλούμενη «Σιδερένια Γροθιά», τον Απρίλη του 2010, η οποία στόχευε στη στείρωση ατόμων, με σκοπό τον έλεγχο του υπερπληθυσμού. 9.559 άτομα υπήρξαν ο στόχος της εκστρατείας, μερικά μάλιστα ενάντια στη θέλησή τους. Στα συγκεκριμένα άτομα ζητήθηκε να μεταβούν σε κλινικές, όπου θα στειρώνονταν. Κατά την εκστρατεία, η οποία κράτησε 20 μέρες, το 50 % περίπου των ατόμων συναίνεσαν, ενώ 1377 συγγενείς των ζευγαριών συνελήφθησαν επειδή έφεραν αντίσταση. Οι συλλήψεις των συγγενών χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο εξαναγκασμού των ατόμων να προβούν σε στείρωση. Η Επιτροπή Οικογενειακού Προγραμματισμού υπερασπίστηκε την εκστρατεία, υποστηρίζοντας πως η πλειονότητα των κατοίκων στην πόλη δε συμμορφώθηκε με τους κανονισμούς του οικογενειακού προγραμματισμού και την πολιτική του ενός παιδιού.
Η 37χρονη Μα Τζιχόνγκ ήταν έξι μηνών έγκυος, όταν μια δεκαμελής ομάδα της Επιτροπής Οικογενειακού Προγραμματισμού του Λιντζί την πήρε με τη βία από το σπίτι της και την οδήγησε σε υποχρεωτική άμβλωση, επειδή κυοφορούσε το τρίτο της παιδί. Στο νοσοκομείο τελικά έχασε τη ζωή της. Οι στατιστικές για τις αναγκαστικές αμβλώσεις, όπως επίσης και οι θάνατοι που σχετίζονται με τον οικογενειακό προγραμματισμό, παραμένουν επτασφράγιστο μυστικό. Κανείς δε γνωρίζει τον πραγματικό τους αριθμό. Αν οι αρχές δεν προβούν σε εξαναγκαστικές αμβλώσεις ή στειρώσεις, τότε το πρόστιμο για κάποιον που έφερε δεύτερο παιδί στον κόσμο είναι δυσβάσταχτο. Με αυτό τον τρόπο οι κοινωνικές ανισότητες γίνονται όλο και πιο έντονες, αφού οι πλούσιοι Κινέζοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να φέρνουν στον κόσμο όσα παιδιά επιθυμούν και να πληρώνουν τα υπέρογκα πρόστιμα. Αντίθετα, όσοι φτωχοί παραβαίνουν το νόμο, κρατούν τα παράνομα παιδιά τους «κρυμμένα», για να αποφύγουν τα πρόστιμα, με συνέπεια να μην έχουν πρόσβαση σε καμιά δημόσια υπηρεσία, όπως εκπαίδευση και υγεία. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται μια νέα κοινωνική ομάδα, αυτή των περιθωριοποιημένων.
Κινέζες στον κατάλογο των πιο πλούσιων γυναικών στον κόσμο
Νέες, δραστήριες, πλούσιες. Οι περισσότερες κατάγονται απ’ την πόλη. Κόρες στρατιωτικών, που είχαν την αρωγή του κράτους ή κόρες πλουσίων που είχαν την οικονομική ευχέρεια να κυνηγήσουν τα όνειρα τους. Έξυπνες και έτοιμες να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρθηκαν. Αποτελούν ελπιδοφόρες αποδείξεις πως οι γυναίκες μπορούν να τα καταφέρουν, αν τους δοθεί η ευκαιρία. Τέτοιες γυναίκες δεν είναι λίγες στην Κίνα.
Υπάρχουν όμως και κάποιες που ξεχωρίζουν ιδιαίτερα, όπως η Τσανγκ Γιν, η πλουσιότερη αυτοδημιούργητη γυναίκα του κόσμου, με περιουσία 5.6 δισ. ευρώ, και η Γου Γιατζούν που βρίσκεται στη δεύτερη θέση, με περιουσία 4.1 δισ. Στην τρίτη θέση του καταλόγου των δισεκατομμυριούχων γυναικών για το 2010 φιγουράρει η Τσεν Λι Χούα, με 4 δισ. Όλες από την Κίνα. Αν και οι Κινέζες εξακολουθούν να υστερούν κατά πολύ από τους άνδρες συμπατριώτες τους στα οικονομικά θέματα, εντούτοις σε μελέτες που έγιναν παρουσιάζονται οι πιο φιλόδοξες εργαζόμενες του πλανήτη, αφού η πλειοψηφία των γυναικών της Κίνας που δουλεύει, επιθυμεί να ανέλθει στις κορυφαίες θέσεις εργασίας τους.
Μπορεί το 62 % των αντρών και το 55 % των γυναικών της Κίνας να δηλώνουν πως «οι άντρες ανήκουν στη δημόσια ζωή και οι γυναίκες στο σπίτι», υπάρχουν όμως οι ελπιδοφόρες εξαιρέσεις που αποδεικνύουν πως οι γυναίκες τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα στο δημόσιο βίο και στις επιχειρήσεις απ’ ό, τι οι άντρες, φτάνει να το προσπαθήσουν…
Διαβάστε:
«Γυναίκες της Κίνας», Συγγραφέας: Xinran
Αυθεντικές ιστορίες από τη ζωή των γυναικών στην Κίνα. Η Ζινράν παρουσίαζε επί οχτώ χρόνια μια πρωτοποριακή ραδιοφωνική εκπομπή, στην οποία καλούσε τις γυναίκες να τηλεφωνήσουν και να μιλήσουν για τον εαυτό τους. Η νυχτερινή εκπομπή της Λόγια της Νυχτερινής Αύρας έγινε διάσημη σε όλη τη χώρα. Αιώνες υποταγής στους πατεράδες, τους συζύγους και τους γιους τους ακολουθήθηκαν από χρόνια πολιτικής αναταραχής που έκαναν τις γυναίκες να φοβούνται να μιλήσουν ανοιχτά για τα αισθήματά τους. Η Ζινράν κέρδισε την εμπιστοσύνη τους και, με τη συμπόνια και την ικανότητά της να ακούει, έγινε η πρώτη γυναίκα που άκουσε τις πραγματικές ιστορίες τους. Χάρη στο γλαφυρό γράψιμο της Ζινράν, ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου ακούει τις Γυναίκες της Κίνας να μοιράζονται μαζί του τα πιο κρυφά τους μυστικά• να του μιλούν για την αγάπη και τη στοργή που ενστικτωδώς προσφέρουν οι γυναίκες. Συγκλονιστικές, τρυφερές, τραγικές, συγκινητικές αφηγήσεις από γυναίκες της Κίνας που για πρώτη φορά μιλούν για όσα επί χρόνια ήταν απαγορευμένα. Η ιστορία ενός λαού, το μεγαλείο της ψυχής του, μέσα από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων.
της Στέλλας Παναγιώτου
0 comments